Het nieuwe Douanewetboek van de Unie: wat uw bedrijf moet weten over de 5 belangrijkste hervormingen

Aanleiding voor nieuwe douanewetgeving

De douaneautoriteiten in de EU-lidstaten staan onder druk. Hun takenpakket in algemene zin is breed en complex, denk bijvoorbeeld aan het waarborgen van veiligheid en gezondheid tot het beschermen van economie en milieu. Tegelijkertijd is het volume aan douaneaangiften de afgelopen jaren geëxplodeerd door het toenemend aantal e-commerce zendingen uit landen als China. Door deze overbelasting lukt het de douaneautoriteiten niet goed meer om hun takenpakket goed uit te voeren, waardoor centraal toezicht en controle op de toeleveringsketen wordt ondermijnd. Het nDWU moet het huidige systeem toekomstbestendiger maken.[1]

Het nDWU: de belangrijkste aankomende veranderingen

Het nieuwe Douanewetboek beoogt een fundamentele vereenvoudiging en modernisering van het douaneproces. Hieronder bespreken wij de fundamenteelste wijzigingen:

1. De EU-douanedatahub

Op het moment werkt iedere nationale douaneautoriteit met een eigen, nationaal IT-systeem. Het nDWU gaat hier verandering in brengen met de komst van een EU-douanedatahub. Concreet betekent dit dat de douaneautoriteiten van de lidstaten straks gaan werken met en informatie gaan halen uit één gecentraliseerde digitale omgeving. De datahub moet het vergemakkelijken om informatie van diverse betrokken partijen te verzamelen en verwerken ten behoeve van het EU-douanerisicobeheer, en te delen met andere bevoegde autoriteiten. Zo krijgen instanties als het OLAF (Europees Bureau voor Fraudebestrijding), het EPPO (het Europees Openbaar Ministerie), Europol, Frontex (Europees Grens- en Kustwachtagentschap) en nationale toezichthouders toegang tot deze data, inclusief (privacy)gevoelige informatie. Er is hiervoor gekozen om de onderlinge samenwerking te versterken en fraude en smokkel binnen de Gemeenschap te bestrijden. [2] Kortgezegd, de EU-douanedatahub gaat Europese instanties helpen om hun toezichthoudende taken beter en efficiënter te kunnen uitvoeren.

De verandering treft niet alleen de douane, maar ook douane-expediteurs, importeurs en exporteurs. Het traditionele aangiftesysteem zoals we dat nu kennen gaat namelijk op de schop; bedrijven zullen in plaats van het indienen van een aangifte voortaan ‘gegevens’ aanleveren via dit gecentraliseerde, uniforme platform.[3]  Hoe dit er precies gaat uitzien in de praktijk, moet nog worden uitgekristalliseerd. Hoe het ook zij, de verschuiving van aangifte naar datalevering gaat uw bedrijf vragen om investeringen in IT en compliance. In ruil daarvoor wordt het toekomstige systeem transparanter en efficiënter. Bovendien worden aangiftes naar verluidt sneller afgehandeld.

In 2037 moet de datahub volledig operationeel zijn, al kunnen marktdeelnemers al vanaf 1 maart 2032 hun rapportageverplichtingen nakomen.[4]

2. Een centrale EU-douaneautoriteit

Het nDWU introduceert tevens een nieuw Europees orgaan: een centrale douaneautoriteit. Een belangrijke taak van dit nieuwe EU-agentschap  is, onder andere maar voornamelijk, het ontwikkelen en het beheren van de zojuist besproken datahub.[5]

Het idee achter een centraal beheerd informatiesysteem is dat risico’s en controlegebieden voortaan op gemeenschappelijk niveau kunnen worden aangewezen. Hierdoor wordt het mogelijk om gerichter te controleren, wat naar verwachting zal leiden tot een effectievere opsporing en preventie van douanefraude.[6] Uw onderneming kan in de toekomst dus door de Nederlandse douane worden benaderd voor een administratieve of fysieke controle omdat zendingen afkomstig uit uw handelsketen door de EU-douaneautoriteit als risicovol zijn aangemerkt.

De EU-douaneautoriteit zal haar werkzaamheden starten op 1 januari 2028.[7]

3. Afschaffing van de €150-vrijstelling

Op het moment geldt er een vrijstelling voor invoerrechten bij pakketten met een waarde tot €150.[8] Om eerlijke concurrentie te bevorderen en ter bescherming van het milieu wordt voorgesteld om de vrijstelling van invoerrechten voor zendingen met een waarde van €150 of minder te schrappen.[9] Tegelijkertijd werkt de EU aan het creëren van een vereenvoudigd systeem voor het bepalen van douanerechten bij afstandsverkopen.[10]

Als de EU deze voorgestelde afschaffing aanneemt, is het plan dat de vrijstelling in 2028 zal komen te vervallen. De vereenvoudigde tariefbehandeling zal op 1 maart 2028 in werking treden.[11]

4. Nieuwe verantwoordelijkheden bij vertegenwoordiging

Onder het nDWU zal er nog maar één partij aansprakelijk zijn voor concrete afhandeling van douaneformaliteiten. In de meeste gevallen zal dit de importeur of exporteur zelf zijn. Deze partij wordt ook verantwoordelijk voor het naleven van alle douaneverplichtingen. Indirecte vertegenwoordiging blijft overigens mogelijk: hierbij is de douane-expediteur de aangever en dus aansprakelijk.[12]

Het is op het moment nog niet duidelijk wanneer deze nieuwe regels in werking zullen treden.

5. Trust & Check

Vanaf 1 maart 2032 kan uw onderneming als ‘Trust & Check partner’ worden aangemerkt bij de nationale douaneautoriteit. Deze status verleent extra voordelen—zoals minder en gerichtere douanecontroles, periodieke betalingen en de mogelijkheid om zelf goederen vrij te geven—aan transparante, betrouwbare bedrijven. Deze status zal de huidige Authorized Economic Operator (AEO) status gaan vervangen. Wel zal de douane ten alle tijden toegang krijgen tot uw IT-systeem, om transparantie en compliance van douaneverplichtingen te waarborgen.[13]

Hoe uw bedrijf zich kan voorbereiden op de nieuwe wetgeving

De verschuiving van traditionele douaneaangiftes naar datalevering via de EU-douanedatahub vraagt om tijdige investeringen in uw IT-systemen, afstemming met softwareleveranciers en het trainen van uw werknemers en douane-declaranten.

Trust & Check vereist real time data-uitwisseling van uw bedrijf, aantoonbare controle over goederenstromen en naleving van strenge normen. Door op tijd te investeren in uw digitale infrastructuur en compliance, heeft u een grotere kans op behoud of het verkrijgen van douanevoordelen.

Conclusie  

De komende jaren gaat de douanewetgeving ingrijpend veranderen. Ploum volgt deze veranderingen op de voet. Bedrijven die internationaal handeldrijven krijgen te maken met nieuwe douanerechtelijke vraagstukken. Is uw bedrijf al voorbereid op de nieuwe wet- en regelgeving, of wilt u meer weten over hoe u kunt gaan voldoen aan de aankomende nieuwe verplichtingen? Contacteer ons. Het Douane, Handel en Logistiek team heeft alle kennis in huis om uw bedrijf te adviseren. Heeft u naar aanleiding van bovenstaande nog vragen, neem dan gerust contact op met Arjan Wolkers (a.wolkers@ploum.nl), Jikke Biermasz (j.biermasz@ploum.nl) of Irene Stassen (i.stassen@ploum.nl).