De Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen, het consumentendossier en de NPR 8092

De Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen

De inwerkingtreding van de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen (WKB) staat op 1 juli 2022 gepland. De WKB wijzigt enkele wetsartikelen die over aanneming van werk gaan, voornamelijk door de introductie van nieuwe bepalingen in titel 7.12 Burgerlijk Wetboek. Wij verwijzen u voor een overzicht van de belangrijkste wijzigingen naar ons blog uit 2019 over de WKB.

In dit blog zal worden stilgestaan bij de introductie van een van die nieuwe bepalingen, namelijk art. 7:757a BW dat ziet op het zogeheten ‘consumentendossier’, in relatie tot de publicatie van de NEN NPR 8092 op 1 oktober 2021.

Voor alle duidelijkheid, dit blog gaat dus niet over het dossier voor het bevoegd gezag (‘dossier Bevoegd Gezag’), maar over het consumentendossier (een door de wetgever ongelukkig gekozen benaming, omdat het dossier ook dient te worden verstrekt aan professionele opdrachtgevers zoals de Provincie Zuid-Holland en dus niet alleen ziet op consument-opdrachtgevers uit afd. 2 van titel 7.12 BW).

Het consumentendossier

De WKB introduceert het figuur van een “consumentendossier” door middel van een nieuwe bepaling in het Burgerlijk Wetboek (art. 7:757a BW). De plaats van deze nieuwe bepaling in titel 7.12 BW is niet willekeurig gekozen.

De nieuwe bepaling volgt na een wetsartikel dat gaat over het teniet gaan of verloren raken van de zaak waarop of waaraan het werk moet worden uitgevoerd en de gevolgen daarvan (art. 7:757 BW). Het staat echter vóór het wetsartikel waarin de kennisgeving van de aannemer aan de opdrachtgever omtrent het gereed komen van het werk en de stilzwijgende aanvaarding van het werk wordt geregeld (art. 7:758 lid 1 BW).

Het nieuwe wetsartikel luidt:

“In geval van aanneming van een bouwwerk legt de aannemer bij de kennisgeving dat het werk klaar is om te worden opgeleverd, bedoeld in artikel 758 lid 1, een dossier aan de opdrachtgever over met betrekking tot het tot stand gebrachte bouwwerk. Het dossier bevat gegevens en bescheiden die volledig inzicht geven in de nakoming van de overeenkomst door de aannemer en de te dien aanzien uitgevoerde werkzaamheden en bevat in ieder geval:

a. tekeningen en berekeningen betreffende het tot stand gebrachte bouwwerk en de bijbehorende installaties, en een beschrijving van de toegepaste materialen en installaties, alsmede de gebruiksfuncties van het bouwwerk;

b. gegevens en bescheiden die nodig zijn voor gebruik en onderhoud van het bouwwerk.”

De nieuwe bepaling komt erop neer dat bij de kennisgeving van de aannemer aan de opdrachtgever dat het werk voor oplevering gereed is, hij een consumentendossier aan de opdrachtgever moet verstrekken. Met dat dossier dient de opdrachtgever inzicht te verkrijgen in de wijze waarop de aannemer diens verplichtingen op grond van de overeenkomst is nagekomen. Het nieuwe wetsartikel bevat minimumeisen aan de inhoud van het dossier.

De wetgever heeft dus minimumeisen gesteld, maar die eisen zijn niet concreet of specifiek geformuleerd. Want wat de wetgever precies bedoelt met “(…) berekeningen betreffende het tot stand gebrachte bouwwerk (…)“ als het gaat om complexe utiliteitsbouw of met “(…) gegevens en bescheiden die nodig zijn voor gebruik en onderhoud ” als het gaat om een infrawerk, is onduidelijk.

Het doel van het consumentendossier is om de opdrachtgever ‘volledig inzicht’ te geven in de nakoming van de overeenkomst, maar men moet zich ervan bewust zijn dat de ene opdrachtgever de andere niet is (denk aan het verschil tussen een professionele opdrachtgever als Rijkswaterstaat en een consument-opdrachtgever van een nieuwbouwwoning). Al gauw rijst de vraag hoe gedetailleerd of uitgebreid de informatie in het consumentendossier dient te zijn.

Aannemers moeten vanaf de inwerkingtreding van de WKB een consumentendossier aan de opdrachtgevers vertrekken, tenzij er andersluidende afspraken zijn gemaakt. Deze bepaling uit de WKB heeft namelijk onmiddellijke werking en geldt dus ook voor overeenkomsten die vóór 1 juli 2022 zijn gesloten.

NEN NPR 8092

NEN heeft op 1 oktober 2021 de definitieve versie van de Nederlandse Praktijklijn 8092 (‘NPR 8092’) gepubliceerd. NPR 8092 is bedoeld als handreiking aan aannemers voor een op te stellen consumentendossier. NEN geeft aan dat de richtlijn vooral als checklist is bedoeld.

NPR 8092 is door vertegenwoordigers van aannemers en consumentenorganisaties opgesteld. Om die reden ziet de richtlijn voornamelijk op de rechtsverhouding tussen een aannemer en een consument-opdrachtgever.

NPR 8092 is van toepassing op nieuwbouw, verbouw en het onderhoud van een woning, woongebouw of gedeelte daarvan. NPR 8092 is niet geschreven voor andere bouwwerken of voor professionele opdrachtgevers en is daarvoor mogelijk niet compleet. Dat is een gemiste kans voor NEN, nu aannemers een dergelijk ‘consumentendossier’ ook dienen te verstrekken aan professionele opdrachtgevers en voor andersoortige bouwwerken en ook in die situatie de behoefte bestaat aan meer duidelijkheid over de inhoud van het dossier.

Aandachtspunten voor aannemers bij gebruik NPR 8092

Gelet op de onduidelijkheid die de wetgever heeft gelaten als het gaat om het consumentendossier uit de WKB, is het goed voor te stellen dat aannemers de neiging kunnen hebben om dan maar de NPR 8092 van toepassing te verklaren op de overeenkomsten met hun opdrachtgevers.

Wees daar voorzichtig mee. Aannemers dienen te voorkomen  dat zij daarmee (zonder zich daarvan bewust te zijn) verplichtingen aangaan die (veel) verder reiken dan in de WKB bedoeld.

De volgende zaken springen in het oog:

• In NPR 8092 staat dat een aannemer die een verbouwing gaat uitvoeren en die van de opdrachtgever een consumentendossier ontvangt, het dossier dient te bestuderen en de verantwoordelijkheid heeft om de opdrachtgever te waarschuwen voor “onjuistheden in het aanwezige dossier” voor dat gedeelte dat met de verbouwing te maken heeft. Daar waar de waarschuwingsplicht uit art. 7:754 BW van regelend recht is (met ander woorden, daarvan kan contractueel worden afgeweken) lijkt de NPR 8092 hiermee een contractuele verplichting voor de aannemer te introduceren;

• Het lijkt er bovendien op dat via het consumentendossier een Leidraad ‘Goed en deugdelijk werk’ als contractuele verplichting wordt geïntroduceerd. Het is niet duidelijk hoe deze term in de (nog te publiceren) Leidraad ‘Goed en deugdelijk werk’ wordt ingevuld. Omdat het de bedoeling is om in het digitale consumentendossier een verwijzing op te nemen naar deze leidraad, wordt ‘Goed en deugdelijk’ werk op grond van de NPR 8092 een contractuele afspraak;

• Daar waar de WKB niets zegt over de wijze waarop het consumentendossier moet worden verstrekt (digitaal, hardcopy, of anderszins), bepaalt de NPR dat het een digitaal dossier moet zijn. In NPR 8092 staat hierover het volgende: “(…) wordt uitgegaan van de beschikbaarheid van software die de aannemer en zijn ketenpartners in staat stelt een digitaal consumentendossier in te vullen voor het bouwwerk dat hij voor de opdrachtgever realiseert”;

• De NPR 8092 schrijft uitgebreid voor op welk niveau alle onderdelen van het bouwwerk dienen te worden beschreven en welke informatie via het consumentendossier aan de opdrachtgever dient te worden verstrekt (tot aan het niveau van productiejaartal op de brandveiligheidsinstallatie, gebruiksinstructies en tekeningen, onderhoudsplan en vervangingsplan voor de installatie). Het op zo’n detailniveau aanleveren van alle informatie zal tot een lastenverzwaring aan de zijde van de aannemer leiden (die uiteindelijk aan de opdrachtgever zal worden doorberekend).

Het advies aan aannemers is daarom om voorzichtig te zijn bij het van toepassing verklaren van de NPR 8092 op de overeenkomst met de opdrachtgever en daar goed over na te denken.

NPR 8092 vult de minimumeisen uit het wetsartikel op een tamelijk uitgebreide en zeer gedetailleerde wijze in (zo bevat Bijlage B bij NPR 8092 een tabel met kruisjeslijst waarin staat aangeven wat voor de categorie bouwopgaven ten minste zal worden aangeleverd) en de vraag is of dit voor alle bouwwerken nodig zal zijn.

Bovendien gaat de NPR 8092 op sommige punten verder dan de wettelijke bepaling uit de WKB, zoals met het digitale consumentendossier, want volgens de NPR 8092 hebben “papieren documenten geen plaats in dit dossier”.

NEN NPR 8092 is via deze link te raadplegen.