Op 19 april 2022 is het wetsvoorstel ‘Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (kortweg: Wet Vifo) met een grote meerderheid (148 van de 150 stemmen) aangenomen door de Tweede Kamer. Eerder schreven wij een artikel over de Wet Vifo in de Energienieuwsbrief van Ploum toen het nog de status van wetsvoorstel van het kabinet had. In dit bericht zal de Wet Vifo nogmaals kort worden behandeld, waarna de twee aangenomen amendementen op het wetsvoorstel uiteen worden gezet.

De Wet Vifo

De Wet Vifo beoogt door het introduceren van een brede investeringstoets de nationale veiligheid te beschermen, waarbij met name de verwezenlijking van de volgende drie risico’s worden gepoogd te voorkomen:

1. ontstaan van ongewenste strategische afhankelijkheden;
2. aantasting van de continuïteit van vitale processen; en
3. aantasting van de integriteit en exclusiviteit van kennis en informatie.

Het wetsvoorstel is van toepassing indien sprake is van verwervingsactiviteiten – zoals investeringen, fusies, joint-ventures en splitsingen – die betrekking hebben op een in Nederland gevestigde doelonderneming (de onderneming waarin de verwervingsactiviteit plaatsvindt of daarvan het resultaat is) die ofwel een vitale aanbieder is, ofwel actief is op het gebied van sensitieve technologie.

Vitale aanbieders en sensitieve technologie

Een aanbieder die (i) een onderneming die een dienst exploiteert, beheert of beschikbaar stelt waarvan de continuïteit van vitaal belang is voor de Nederlandse samenleving en (ii) actief is op het gebied van warmtetransport, kernenergie, luchtvervoer, havengebieden, bankwezen, infrastructuur voor financiële markten (zoals een effectenbeurs), winbare energie en gasopslag wordt onder de vitale aanbieders geschaard.

Onder sensitieve technologie wordt het volgende verstaan:

• dual-use producten (goederen die voor civiele en militaire toepassing geschikt zijn, bijv. een nachtkijker) waarvan de uitvoer vergunningplichtig is; en
• militaire goederen.

Bij algemene maatregel van bestuur (hierna: AMvB) kunnen in de toekomst andere categorieën vitale aanbieders en/of sensitieve technologie worden aangewezen of juist worden uitgezonderd van de reikwijdte.

Meldplicht

Het wetsvoorstel voorziet in een meldplicht voor de verwerver of de doelonderneming bij de minister van Economische Zaken (hierna: de Minister).

Na een risicoanalyse van de gemelde verwervingsactiviteit wordt in principe binnen acht weken na ontvangst van een melding mededeling gedaan dat:

• geen toetsingsbesluit nodig is; of
• de verwervingsactiviteit onderworpen is aan een toetsingsbesluit, omdat er risico’s zijn voor de nationale veiligheid.

Mocht op basis van de risicoanalyse worden medegedeeld dat er risico’s kleven aan de verwervingsactiviteit, dan dient een toetsingsbesluit te worden aangevraagd. De Minister kan daarin bepaalde eisen stellen of nadere voorschriften verbinden aan een verwervingsactiviteit om potentiële risico’s voor de nationale veiligheid te voorkomen of te beperken. In het uiterste geval kan de verwervingsactiviteit in zijn geheel worden verboden.

Een verwervingsactiviteit mag niet worden uitgevoerd voordat de Minister (i) mededeling heeft gedaan dat geen toetsingsbesluit is vereist, of (ii) een toetsingsbesluit heeft genomen.

Handelen in strijd met de Wet Vifo

Indien geen melding is gedaan van een verwervingsactiviteit of als in strijd wordt gehandeld met een opgelegd verbod of de aan de verwervingsactiviteit verbonden voorschriften, dan leidt dit tot schorsing van de zeggenschapsrechten die de verwerver heeft verkregen door de desbetreffende verwervingsactiviteit. Ook kan de Minister bijvoorbeeld gelasten om alsnog een melding te doen. Als investeringen zijn uitgevoerd in strijd met een door de Minister opgelegd verbod, dan kan leiden tot nietigheid van de onderliggende verwervingsactiviteit.

Terugwerkende kracht

Op grond van het huidige wetsvoorstel werkt de Wet vifo terug tot 8 september 2020. Dat betekent dat de Minister de betrokkenen bij potentieel risicovolle verwervingsactiviteiten die ná 8 september 2020 en vóór inwerkingtreding van deze wet hebben plaatsgevonden, nog tot acht maanden ná inwerkingtreding van deze Wet vifo kan gelasten alsnog een melding te doen.[2] Er bestaat op grond van het wetsvoorstel geen plicht om proactief meldingen te doen van verwervingsactiviteiten in voornoemde periode.

De amendementen:

1. Onder vitale aanbieders worden ook ‘beheerders van bedrijfscampussen’ geschaard. Dat wordt gedefinieerd als een “onderneming die een terrein beheert waarop een verzameling van ondernemingen actief is en waar publiek-privaat wordt samengewerkt aan technologieën en toepassingen die van economisch en strategisch belang zijn voor Nederland.”

Toelichting: aanleiding voor deze wijziging was de overname van de High Tech Campus Eindhoven door een Singaporees staatsbedrijf. De gedachte is dat bedrijfscampussen waar publiek-privaat wordt samengewerkt aan technologieën en toepassingen die van economisch en strategisch belang zijn voor Nederland dienen te worden beschermd tegen ongewenste overnames. Toetsing voorafgaand aan zulke overnames wordt aldus van groot belang geacht.[3]

1. Eveneens mag de voordracht voor een AMvB die andere categorieën vitale aanbieders toevoegt of sensitieve technologieën van de reikwijdte uitzondert of juist aan de reikwijdte toevoegt, niet eerder worden gedaan dan vier weken nadat het ontwerp van deze AMvB aan de Eerste en Tweede Kamer is overlegd.

Toelichting: voor het parlement is het van belang dat het vooraf inzicht heeft ín en inspraak heeft óver welke vitale aanbieders en sensitieve technologieën aan deze lijsten worden toegevoegd of uitgezonderd.[4]

Tot slot

De niet-onomstreden terugwerkende kracht van de Wet Vifo, waarbij de Minister de betrokkenen bij potentieel risicovolle verwervingsactiviteiten die ná 8 september 2020 (en dus vóór inwerkingtreding van deze wet) hebben plaatsgevonden, nog tot acht maanden ná inwerkingtreding van deze Wet Vifo kan gelasten alsnog een melding te doen, blijft gehandhaafd.

Nu de Wet Vifo is aangenomen door de Tweede Kamer, is de Eerste Kamer aan zet – deze zal het wetsvoorstel nader behandelen en al dan niet aannemen. Indien het wetsvoorstel wordt aangenomen zou de Wet Vifo later in 2022 al van kracht kunnen worden. Wanneer het zover is, berichten wij u uiteraard nader.