Sancties tegen Rusland – 24 februari 2022/2025

De sancties hebben betrekking op ongelofelijk veel onderwerpen zoals het zakendoen in bepaalde bezette gebieden, zakendoen met schepen van de zogenaamde ‘schaduwvloot’, maar ook zogenaamde ‘dual-use goederen’ vallen ruimschoots onder de huidige sancties tegen Rusland. De gedachte hierachter is dat de zogenaamde ‘dual-use goederen’ zowel voor civiele als voor militaire doeleinden kunnen worden gebruikt. De bijlage bij de ‘Dual-use Verordering’ kent tien verschillende categorieën die betrekking hebben op de meest uiteenlopende technische eigenschappen voor bepaalde producten, zoals bijvoorbeeld computers, sensoren, lasers of schepen.

De afgelopen drie jaar zijn Europese sancties uitgebreid ingezet als politiek drukmiddel tegen Rusland in de oorlog tegen Oekraïne. Het lijkt daarbij logisch dat wordt gekeken naar sancties tegen invloedrijke personen, of sancties tegen de import van olie en gas, de export van wapens of sancties tegen financiële instellingen.

Maar de sancties tegen Rusland zijn nog veel breder dan dat ingezet. Zo hebben de sancties mede tot doel om geen goederen te exporteren naar Rusland die de industriële verdiencapaciteit zouden kunnen versterken. In dat kader vallen ook diverse bloemen, planten, bollen, knollen en wortelstokken onder het bereik van de sancties.

Kortom, internationale sancties zijn vaak complexe regels. De sancties tegen Rusland zijn daar geen uitzondering op. Het wordt dan vaak nog complexer om te beoordelen of sancties worden omzeild via buurlanden van Rusland.

Dit soort sancties wordt gehandhaafd op grond van de Sanctiewet 1977 en de Wet op de Economische Delicten. Tot enkele jaren geleden waren strafrechtelijke vervolgingen eigenlijk een zeldzaamheid. Dit soort zaken had eenvoudigweg nauwelijks prioriteit. Dat ligt tegenwoordig echt anders. De Douane voerde al vele duizenden controles uit, en de FIOD en het Openbaar Ministerie hebben al tientallen strafrechtelijke onderzoeken geopend naar personen en bedrijven, waarvan sommige zaken ook eindigen in lange gevangenisstraffen of hoge boetes.

Daarnaast is de houding van de EU gewijzigd; Brussel verstevigt haar grip met het oog op de doeltreffendheid van de sancties. Met name in de laatste sanctiepakketten zijn regels aangenomen die omzeiling van de beperkende maatregelen van de EU moeten tegengaan en die baanbrekend zijn, zoals de verplichte “geen wederuitvoer naar Rusland”-clausule in contracten, de verplichting van EU bedrijven om alles in het werk te stellen om ervoor te zorgen dat buiten de EU gevestigde rechtspersonen waarvan zij eigenaar zijn of waarover zij zeggenschap uitoefenen niet deelnemen aan activiteiten die de sanctieverordening ondermijnen en meldingsplichten.

Nu drie jaar na het begin van de oorlog in Oekraïne is het 16e sanctiepakket aangenomen en er lijkt voorlopig nog geen einde te komen aan deze regels. Wilt u weten wat de nieuwste sancties voor uw bedrijf kunnen beteken of wilt u weten of u nog compliant bent met de huidige regels, neem dan contact op met Jikke Biermasz of Hugo van Aardenne.