Betekent de invoering van een opt-in-systeem het einde voor telemarketing?

De Tweede Kamer heeft onlangs een wetswijziging van de Telecommunicatiewet aangenomen die de regels voor de inzet van telemarketing zal gaan veranderen. Op basis van de nieuwe regels mag telemarketing alleen nog op basis van opt-in (toestemming). Bedrijven mogen bestaande klanten onder voorwaarden nog wel – zonder toestemming – blijven bellen. De gewijzigde regels zullen vanaf 1 juli 2021 van toepassing zijn.

Achtergrond van de wetswijziging

De wijziging van de regels rondom telemarketing kent twee redenen.

Ten eerste heeft de wetgever gesignaleerd dat in de samenleving problemen bestaan met telemarketing. Zo komen er bijvoorbeeld bij ConsuWijzer (het klachten- en informatieloket van de Autoriteit Consument en Markt) duizenden klachten over telemarketing binnen. Uit onderzoek onder consumenten blijkt verder dat veel consumenten klachten hebben over telemarketinggesprekken.

Ten tweede houdt het wetsvoorstel rekening met het voorstel van de Europese Commissie voor een verordening die de huidige e-Privacyrichtlijn zal gaan herzien. De regels over telemarketing in de Nederlandse Telecommunicatiewet zijn een implementatie van deze e-Privacyrichtlijn. In het voorstel voor de e-Privacyverordening (de toekomstige vervanger van de e-Privacyrichtlijn) zijn strengere regels voor telemarketing opgenomen. Recent is er – na lang onderhandelen – in de Raad van de Europese Unie (de Raad) een akkoord bereikt over een tekst voor de e-Privacyverordening. De Raad gaat daarover nu in gesprek met het Europees Parlement. Het zal nog wel even duren voordat de nieuwe verordening van kracht en van toepassing wordt.

Huidige situatie

Voor telemarketing geldt op dit moment een zogenaamd opt-out-systeem. Op basis van dit systeem mogen bedrijven mensen ongevraagd telefonisch benaderen, tenzij zij zich hebben ingeschreven in het Bel-me-niet-register (BMNR), of aan het bedrijf op een andere manier hebben laten weten niet te willen worden gebeld. Deze regels vloeien voort uit de e-Privacyrichtlijn. De richtlijn verplicht EU-lidstaten een keuze te maken tussen een opt-in- en een opt-out-systeem.

Er geldt op dit moment één uitzondering op het opt-out-systeem voor telemarketing: als een bedrijf in het kader van de verkoop van zijn product of dienst een telefoonnummer heeft gekregen van een consument, dan mag het bedrijf de consument bellen over soortgelijke producten of diensten. Dit mag zelfs wanneer de consument zich heeft ingeschreven in het BMNR. In de telemarketingpraktijk wordt dit ook wel ‘warm bellen’ genoemd.

Toekomstige situatie

Er gaan op 1 juli 2021 vier dingen veranderen:

1. Telemarketing gericht op natuurlijke personen is alleen nog toegestaan wanneer hier expliciet toestemming voor is gegeven. Met andere woorden: het opt-out-systeem wordt vervangen door een opt-in-systeem. Uitzondering: bestaande klanten (waarmee dus een klantrelatie bestaat) mogen wel – zonder toestemming – worden gebeld.
2. Er zal voortaan een termijn gelden voor de tijd dat de klantrelatie als basis kan dienen voor telemarketinggesprekken. Deze termijn zal in de praktijk door zelfregulering worden vastgesteld. Als de zelfregulering onvoldoende positief effect heeft, kan alsnog via wetgeving een maximum aan de termijn worden gesteld.
3. De bewijslast dat toestemming of een klantrelatie bestaat, zal voortaan rusten bij het bedrijf dat consumenten belt. Het idee daarachter is dat dit handhaving van overtreding van de telemarketingregels makkelijker maakt.
4. Telemarketing is alleen nog toegestaan wanneer met een herkenbaar (dus niet anoniem) nummer wordt gebeld. Deze regel is overigens al opgenomen in de op dit moment geldende zelfgereguleerde Code voor Telemarketing 2020 van de Stichting Reclame Code.

Conclusie

De regels rondom telemarketing gaan veranderen. De vraag is wat de impact is op de praktijk. Het BMNR bevat op dit moment meer dan tien miljoen telefoonnummers. ‘Koud’ bellen bestaat daarom al vrijwel niet meer. Bedrijven bellen vooral naar consumenten op basis van toestemming of als er al een klantrelatie bestaat. Verdere impact in de telemarketingpraktijk zal na 1 juli 2021 duidelijk worden.

Vragen over telemarketing? Neem dan contact op met onze in reclame- en marketingrecht gespecialiseerde advocaten.