Waarom bedrijven nog altijd rekening moeten houden met de ACM

De Autoriteit Consument en Markt, toezichthouder op de naleving van de mededingingsregels, ligt onder vuur. “Kartelboetes worden vaak vernietigd”, kopte het NRC bijvoorbeeld onlangs. En “ACM wint vooral als er geen rechter aan te pas komt”, kopte het FD. Aanleiding voor deze kritiek was een verloren uitspraak bij de hoogste bestuursrechter, waardoor miljoenenboetes voor handelaren op huizenveilingen onderuit gingen. En het is opgevallen dat dat niet de eerste verloren uitspraak van de afgelopen jaren was. Miljoenenboetes voor taxibedrijven, producenten van isolerend dubbelglas, de Landelijke Huisartsen Vereniging, allemaal gingen ze de afgelopen jaren onderuit. Betekent dit dat er geen rekening meer hoeft te worden gehouden met de ACM? Dat het boeterisico sterk is afgenomen? En dat Nederland langzaam weer een kartelparadijs wordt? Het antwoord is nee. Hierbij zes redenen om rekening te blijven houden met de ACM, of in ieder geval met de mededingingsregels.

1. Niet alle ACM-boetes gaan onderuit 

Tegenover de vernietigde boetes staat ook een veelheid aan zaken waarin boetes wel stand hielden bij de rechter, recentelijk nog bij boetes voor producenten van prefab betonnen garages en boetes voor distributeurs van leesmappen. Het is daarom onverantwoord om geen aandacht aan het mededingingsrecht te besteden in de veronderstelling dat een boete uiteindelijk toch niet betaald hoeft te worden. Dit geldt temeer nu de maximale boete bij overtreding van de mededingingsregels fors is, tot 40% van de wereldwijde jaaromzet als een kartelafspraak langer dan 4 jaar heeft geduurd. Voor natuurlijke personen is de maximale boete € 900.000.

2. De ACM blijft boetes opleggen 

Sinds Chris Fonteijn in 2011 aan het roer is gekomen kiest de ACM vaak bewust voor meer informele handhaving en niet voor een boete. Dat uit zich bijvoorbeeld duidelijk in de zorgsector. Toch legt de ACM nog steeds boetes op, getuige ook de recente boetes voor NS (€ 41 miljoen) en importeurs van accu’s voor vorkheftrucs (totaal € 17.4 miljoen). Dagelijks zijn ook nog altijd tientallen ACM-medewerkers bezig met langdurige boete-onderzoeken.

3. Ook Europese Commissie handhaaft mededingingsregels 

Zodra mededingingsbeperkende afspraken of gedragingen een effect kunnen hebben op de handel tussen EU-lidstaten, kan ook de Europese Commissie boetes opleggen. Als de ACM niet optreedt, kan de Europese Commissie dat nog altijd doen. Boetes van de Europese Commissie houden veelal wel stand bij de (Europese) rechter.

4. Reputatieschade 

Een miljoenenboete van de ACM haalt altijd de pers en kan zodoende tot aanzienlijke reputatieschade lijden. Als jaren later het boetebesluit eventueel wordt vernietigd, is de media-aandacht doorgaans beduidend minder groot.

5. Kosten procedure 

Een procedure bij en tegen de ACM is bijzonder kostbaar in termen van tijd en geld. De proceskostenvergoeding bij een eventuele vernietiging van het boetebesluit is hooguit een fractie van de gemaakte kosten.

6. Civiele rechter

Niet alleen de ACM, maar ook de civiele rechter kan uitspreken dat afspraken en gedragingen in strijd met het kartelverbod zijn. Voorwaarde daarvoor is wel dat bijvoorbeeld een contractspartij of benadeelde partij een procedure start en de overtreding bewijst, wat in de praktijk veelal niet eenvoudig is. Toch is dit wel een risico om rekening mee te houden. Mededingingsbeperkende afspraken zijn van rechtswege nietig, zodat een contractspartij niet door de rechter verplicht kan worden de afspraak na te komen.

Advies of bijstand nodig?

De mededingingsrechtspecialisten van Ploum kunnen u adviseren over mededingingsrechtelijke vraagstukken en bijstaan in procedures zoals de bovengenoemde. Bovendien heeft Ploum een team Bestuurlijke boetes, waarin de strafrecht- en bestuursrechtspecialisten hun kennis van en ervaring met bestuurlijke boetes bundelen. Als u hier meer informatie over wilt, aarzel dan niet om contact op te nemen met Frank Barendrecht. Dit artikel is geschreven door Frank Barendrecht