Hof van Justitie bevestigt strikte benadering douanewaarde onder het CDW bij opeenvolgende verkopen

Feiten in het kort

Massimo Dutti kocht goederen via een Zwitserse groepsmaatschappij. De kledingartikelen gingen van Azië rechtstreeks naar Spanje en werden deels wederuitgevoerd. Voor 2014–2015 werd de prijs van de eerste verkoop van de fabrikant aan de Zwitserse entiteit aangegeven. De douane meende echter dat de tweede verkoop, van de Zwitserse entiteit aan Massimo Dutti, leidend was en corrigeerde de douanewaarde. De kwestie werd aan de Spaanse rechter voorgelegd.

Prejudiciële vragen

De verwijzende Spaanse rechter merkte op dat een deel van de kleding na binnenkomst in de Unie in het vrije verkeer werd gebracht, terwijl een ander deel onder de douane-entrepotregeling werd geplaatst, met de mogelijkheid om die later alsnog in het vrije verkeer te brengen of weder uit te voeren. De keuze tussen directe invoer en entrepot was afhankelijk van de op dat moment geldende tariefpreferenties.

Tegen die achtergrond vroeg de rechter zich af hoe de uitdrukking “verkoop voor uitvoer naar het douanegebied van de Unie” moet worden uitgelegd. Is dit begrip uitsluitend verbonden aan het fysieke binnenbrengen van goederen in de Unie, ongeacht de douaneregeling en hun uiteindelijke bestemming? Of vereist het dat al bij de verkoop vaststaat dat de goederen zullen worden verhandeld op de EU-markt?

De Spaanse rechter legde daarom de volgende vragen aan het Hof voor:

• volstaat het voor de kwalificatie “verkoop voor uitvoer” dat de goederen op grond van een verkoopovereenkomst de Unie fysiek/ geografisch binnenkomen, ongeacht het verdere gebruik of de douaneregeling, of moet worden aangetoond dat zij bestemd zijn voor de EU-markt?
• is het noodzakelijk dat wordt bewezen dat de goederen daadwerkelijk voor verhandeling binnen de Unie zijn bestemd?

Oordeel van het Hof van Justitie

In het arrest bevestigt het Hof van Justitie dat:

• louter binnenkomst in de EU niet genoeg is om de eerste verkoop als “verkoop voor uitvoer naar de EU” aan te merken;
• al ten tijde van de eerste verkoop vast moet staan dat de goederen voor verhandeling op de EU-markt zijn bestemd;
• latere feiten (bijv. daadwerkelijke invoer, wederuitvoer) niet doorslaggevend zijn als bewijs; en
• bij onduidelijke of flexibele bestemming er géén first sale mag worden gebruikt.

Het Hof van Justitie blijft dus trouw aan het beginsel dat douanewaarde de werkelijke economische waarde moet weerspiegelen en dat shopping tussen opeenvolgende verkopen niet past binnen het transactiewaardestelsel.

Belangrijk in context van het DWU

Dit arrest ziet op een periode onder het oude CDW-regime. Onder het huidige Douanewetboek van de Unie (DWU) is de first sale-regel in principe losgelaten:

• De laatste verkoop voorafgaand aan binnenkomst in de EU is de primaire basis voor de douanewaarde (art. 70 DWU).
• Gebruik van een eerdere verkoop is niet langer uitgangspunt, maar alleen in zeer beperkte en uitzonderlijke situaties nog denkbaar (en praktisch gezien vrijwel uitgesloten).

Dit arrest bevestigt daarmee niet alleen de strenge voorwaarden onder het CDW, maar legt de juridische lijn neer die onder het DWU volledig is doorgetrokken: de douanewaarde volgt de laatste, economisch relevante transactie voor binnenkomst. Kortom: dit arrest bevestigt dat eerdere verkopen niet strategisch kunnen worden ingezet en dat het aantonen van de EU-bestemming in commerciële zin centraal staat bij douanewaardering — toen én nu. Het gaat niet om de vraag of de verkoop erop is gericht dat de goederen het EU-douanegebied aan doen, maar om de vraag of vaststaat op het moment van de verkoop of zij hier worden verhandeld.