Een update over de Routekaart Zon op Water

Afgelopen maand informeerde (demissionair) minister Van ’t Wout van Economische Zaken en Klimaat met de kamerbrief ‘’Routekaart Zon op Water’’ de Tweede Kamer. Deze routekaart beschrijft de mogelijkheden van zonne-energie op water in Nederland en de risico’s die daaraan kleven. Gelet op het Klimaatakkoord, worden tevens de mogelijkheden besproken om de gewenste ontwikkelingen richting 2030 en 2050 te faciliteren.

Aanleiding

Aanleiding voor de kamerbrief is de motie Sienot/Agnes Mulder. In deze motie werd aandacht gevraagd voor het ontbreken van gedegen onafhankelijk onderzoek naar de potentiële effecten van drijvende zonnepanelen op de natuur. In de kamerbrief beschrijft de minister de stand van zaken per onderdeel: de kleine binnenwateren, grote binnenwateren en de Noordzee.

Uitgangspunt

Het uitgangspunt bij de Routekaart Zon op Water is de doestellingen die volgen uit het Klimaatakkoord. Hierin zijn afspraken gemaakt voor de opwek van hernieuwbare energie, zowel op land als op zee. Opwek met zon-PV op binnenwateren valt onder de doelstelling voor opwek op land. Opwek met zon-PV op zee valt buiten de afspraken die door de partijen voor de periode tot 2030 zijn gemaakt. Voor de periode na 2030 bevat het Klimaatakkoord geen uitgewerkte doelstellingen anders dan een algemeen streven van een 95% reductie van broeikasgassen in 2050.

Kleine binnenwateren

Voor kleine binnenwateren geldt dat de technologische innovatie voortbouwt op bestaande systemen. Om die reden is de technologische uitdaging hier niet zo groot, aldus de minister. Voor wat betreft de mogelijke ecologische effecten van zon-PV systemen op de natuur, ontbreekt het echter aan een toetsingskader dat is gebaseerd op uitgebreide empirische gegevens. Dat komt omdat de ontwikkeling van zon-PV systemen op water relatief jong is.

Om die reden wordt er momenteel gewerkt aan een monitoringsplan om kennis te ontwikkelen over de ecologische effecten van zonnepanelen. Deze monitoring moet ervoor zorgen dat er meer inzicht ontstaat in deze ecologische effecten. Op die manier kan bij de verlening van vergunningen ook beter worden onderbouwd waarom zon-PV systemen worden toegestaan.

Grote binnenwateren

In tegensteling tot de kleine binnenwateren zijn de technische uitdagingen bij de grote binnenwateren omvangrijker. Dit heeft te maken met de aard en de omvang van grote binnenwateren. Deze hebben bijvoorbeeld een grotere waterbeweging en waterdiepte en liggen veelal in een Natura 2000-gebied. De ecologische vraagstukken die hiermee zijn gemoeid, zijn hierdoor ook groter. Dat betekent dat verder technologisch onderzoek nodig is om bestendige systemen te ontwikkelen die dit soort ecologische vraagstukken kunnen beantwoorden.

Verschillende pilots zijn in dit verband al gestart. Zo is het programma ‘’Opwek Energie op Rijksvastgoed’’ gelanceerd, zodat de grote potentie van rijksgronden kan worden benut. In de pilot: ‘’Pilotprogramma Hernieuwbare Energie op Rijks(waterstaat)gronden’’ worden drijvende zon-PV-systemen geïnitieerd bij onder meer sluizencomplexen en baggerdepots. Het kabinet wil stimuleren dat decentrale overheden, waterbeheerders en marktpartijen hiervoor gezamenlijk een plan opstellen.

Noordzee

Voor de Noordzee geldt des te meer dat er grote technologische en energiesysteemvraagstukken bestaan. De technologie is hier nog vol in ontwikkeling en de ecologische effecten zijn vooralsnog onduidelijk. Deze factoren vormen risico’s bij de realisatie van zon-PV op zee. Het is daarom van belang dat kennisontwikkeling en innovatie tot meer inzicht in de ecologische effecten van zon-PV op zee leiden. Deze ontwikkeling wil de minister waar mogelijk stimuleren en faciliteren, onder meer door het op korte termijn realiseren van grote pilots en daaraan verbonden ecologisch onderzoek.

Vervolg

De strekking van de kamerbrief is dat voor zowel de binnenwateren als de Noordzee geldt dat er kansen liggen voor ontwikkeling. Bij deze ontwikkeling dient rekening te worden gehouden met de verschillende gebruiksfuncties van water en de natuur- en landschapswaarden van water.

Door aandacht te besteden aan de impact van drijvende zonnepanelen op de natuur erkent de minister het belang van hetgeen de motie Sienot/Agnes Mulder naar voren brengt. Toekomstige pilots en ecologische onderzoeken zullen echter moeten uitwijzen wat de ecologische effecten zijn van zon-PV ontwikkeling.