Handhaving REACH geïntensiveerd

De REACH-verordening (Registratie, Evaluatie, en Autorisatie van Chemische Stoffen, EG 1907/2006) bestaat al enige tijd. Toch is er de laatste tijd veel om te doen. Enerzijds merken we dat de handhaving wordt geïntensiveerd, terwijl we anderzijds zien dat er nog geen Nederlandse jurisprudentie is op dit gebied. Een korte schets van wat er in de praktijk gebeurt. Chemische stoffen dienen geregistreerd te zijn. Daar gaat het om bij REACH. De verantwoordelijkheid daarvoor is bij de industrie neergelegd. Die dient te onderzoeken waar de risico’s liggen van de stoffen die zij vervaardigen of importeren. Ook moet onderzocht worden of een stof reeds onder een bestaande registratie valt, of dat het een nieuwe stof betreft waar een nieuwe registratie voor nodig is. De registratie vindt plaats bij het Europees Chemicaliënagentschap (ECHA). De REACH-verordening (die honderden pagina’s telt) bevat tal van regels over de wijze waarop geregistreerd dien te worden, wie welke informatie waar moet aanleveren etc.

Verbodsbepalingen

De Verordening bevat ook diverse verbodsbepalingen. Twee belangrijke zijn artikel 5 en artikel 36. Artikel 5 bevat het verbod om ongeregistreerde stoffen te vervaardigen of op de markt te brengen; artikel 36 bevat verplichtingen om alle informatie te verzamelen die benodigd is om “de verplichtingen krachtens de verordening te kunnen vervullen” en om deze gedurende tien jaar te bewaren, en zonodig beschikbaar te kunnen stellen. Overtreding van – onder andere – deze artikelen is strafbaar gesteld via de Wet milieubeheer (artikel 9.3.3 Wm) en de Wet op de Economische Delicten (WED). Wanneer de overheid meent dat overtreding bestraft moet worden, zal een strafrechtelijk onderzoek volgen. Wanneer de overheid meent dat overtreding ongedaan gemaakt moet worden, kan dat via het bestuursrecht gebeuren, bijvoorbeeld door het opleggen van een last onder dwangsom. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) ziet toe op de naleving van de Verordening. ILT kan zowel bestuursrechtelijk als strafrechtelijk optreden. Strafrechtelijk optreden vindt altijd plaats onder leiding van de officier van justitie. Een bedrijf kan dus op verschillende manieren worden geconfronteerd met handhavend optreden. Beide regimes, het bestuursrecht en het strafrecht, kennen rechten en verplichtingen die nét even anders zijn.

Vraagstukken

We merken dat onze cliënten tegen de volgende vraagstukken aanlopen wanneer handhaving wordt ingezet:

• De REACH-verordening is zeer omvangrijk. ECHA heeft een goede website, waar bijvoorbeeld leerstukken op te vinden zijn die beogen om duidelijkheid te scheppen. Ook die zijn echter zeer omvangrijk. Het gaat vaak om documenten van honderden pagina’s.
• Naast de REACH-verordening bevat ook de CLP-verordening (Classification, Labelling and Packaging) bepalingen die rechtstreeks bindend zijn. Ook hier is ILT de autoriteit die controleert op de naleving.
• De bepalingen uit de REACH-verordening zijn niet van toepassing als het om afvalstoffen gaat. Dan zijn andere bepalingen, en andere verordeningen van toepassing. Het is echter niet altijd duidelijk wanneer iets een afvalstof is, en wanneer niet.
• Veel van onze cliënten vervaardigen stoffen die anderen ook vervaardigen. Volgens de Verordening moet in dat geval één registratie plaatsvinden, en niet telkens verschillende die uiteindelijk hetzelfde blijken te zijn; wie is dan verantwoordelijk, en waarvoor? Op welk moment geld welke registratie?
• Veel van onze cliënten hebben bovendien te doen met UVCB’s. Dat zijn stoffen met een – kortgezegd – lastig te achterhalen samenstelling. Voor de registratie van die stoffen gelden aparte regels. Wat moet er dan precies worden vastgelegd? En wat dient er te worden geanalyseerd, en wat niet? Vanuit ECHA zijn diverse, wederom zeer omvangrijke Richtsnoeren opgesteld die niet altijd eenvoudig te doorgronden zijn.

Ongetwijfeld zal in de toekomst zowel op bestuursrechtelijk als op strafrechtelijk gebied de nodige duidelijkheid ontstaan over de handhaving van de REACH-regels. De overheid maakt serieus werk van haar toezicht- en controle bevoegdheden en is daarin niet altijd even genuanceerd. Heeft u vragen over de REACH-Verordening, of over strafrechtelijke danwel bestuursrechtelijke handhaving? Wij helpen u graag verder!