“Schriftelijke toestemming van de passagier” in de zin van de Passagiersrechtenverordening (Verordening (EG) 261/2004)

Het Hof van Justitie van de Europese Unie (‘HvJEU’) heeft recentelijk geoordeeld over de procedure voor de terugbetaling van tickets bij vluchtannuleringen, in het kader van Verordening (EG) nr. 261/2004 (‘Verordening 261/2004’)[1].

Hieronder wordt kort ingegaan op deze uitspraak.

Feiten en omstandigheden

Verordening 261/2004 zet de rechten uiteen die luchtpassagiers hebben in geval van instapweigering tegen hun wil, annulering van de vlucht of vertraging van de vlucht. 

In deze zaak, waarbij er sprake was van een annulering van een vlucht door luchtvervoerder TAP, dienden passagiers een terugbetalingsverzoek in voor hun tickets. Op de website van TAP stond dat passagiers de volgende keuze hadden:

1. Passagiers konden een onmiddellijke terugbetaling in de vorm van reisbonnen ontvangen, met een uitsluiting van de terugbetaling in de vorm van geld, indien zij een webformulier invulden, of;
    
2. Passagiers konden betaling in een andere vorm (zoals een geldsom) ontvangen, op voorwaarde dat zij eerst contact op zouden nemen met de klantenservice, zodat deze de feiten kon onderzoeken.

Prejudiciële vraag

Passagiers kozen voor de eerste optie maar verzochten achteraf om terugbetaling in de vorm van een geldsom, in plaats van de reisbonnen. De verwijzende rechter vroeg zich af of deze handelswijze van TAP is toegestaan en heeft de volgende vraag voorgelegd aan het HvJEU:

“Moet artikel 7, lid 3, van verordening [nr. 261/2004] aldus worden uitgelegd dat er sprake is van schriftelijke toestemming van de passagier tot terugbetaling van het ticket in de zin van artikel 8, lid 1, onder a), eerste streepje, [van die verordening] door middel van een reisbon, wanneer de passagier deze bon op de website van de luchtvaartmaatschappij die de vlucht uitvoert kiest met uitsluiting van terugbetaling achteraf van het ticket in geld en de bon per e-mail krijgt toegezonden, terwijl terugbetaling van het ticket in geld alleen mogelijk is wanneer eerst contact wordt opgenomen met de luchtvaartmaatschappij die de vlucht uitvoert?”

Beantwoording prejudiciële vraag

Artikel 7(3) van Verordening 261/2004, waarover bovenstaande vraag gaat, luidt als volgt[2]:

“De in lid 1 bedoelde compensatie wordt in contant geld uitbetaald, middels een elektronische overmaking aan de bank, per bankoverschrijving, bankcheque of, met de schriftelijke toestemming van de passagier, in de vorm van reisbonnen en/ of andere diensten.”

Het HvJEU merkt allereerst op dat de structuur van artikel 7(3) van Verordening 261/2004 aangeeft dat terugbetaling in de eerste plaats in de vorm van geld gebeurt. Terugbetaling in de vorm van reisbonnen wordt voorgesteld als een subsidiaire wijze van terugbetaling, aangezien hiervoor de voorwaarde van ‘schriftelijke toestemming van de passagier’ geldt.

Het HvJEU brengt verder in herinnering dat Verordening 261/2004 een hoog niveau van bescherming van passagiers en consumenten beoogt te waarborgen door hun rechten te versterken in een bepaald aantal situaties die ernstige moeilijkheden en ongemak met zich meebrengen. Vervolgens zet zij uiteen dat passagiers van wie de vlucht is geannuleerd volledig over hun rechten moeten worden geïnformeerd.[3] Passagiers moeten immers een juiste en weloverwegen keuze kunnen maken met betrekking tot de uitoefening van hun rechten, zonder dat de toekenning van dat recht op terugbetaling de actieve medewerking van de passagier vereist.

Het HvJEU overweegt vervolgens dat een passagier niet wordt geacht zijn ‘toestemming’ te hebben gegeven wanneer de luchtvaartmaatschappij op dubbelzinnige of onvolledige wijze informatie over de wijzen van terugbetaling van een ticket geeft. Met name oordeelt het HvJEU dat het onderwerpen van de terugbetaling in de vorm van geld, in tegenstelling tot terugbetaling in de vorm van reisbonnen, aan een procedure die aanvullende stappen omvat indruist tegen het door Verordening 261/2004 nagestreefde doel om een hoog niveau van bescherming van de passagiers te waarborgen.

Anderzijds oordeelt het HvJEU dat de vorm van de toestemming in deze zaak, bestaande uit een formulier dat de passagier moet invullen, wél is toegestaan. Het HvJEU oordeelt dat een dergelijke uitsluiting van een formulier de administratie van de terugbetalingen voor de luchtvaartmaatschappij zou vergroten en het terugbetalingsproces kan vertragen, hetgeen weer indruist tegen de belangen van de passagiers.

Het antwoord op de vraag luidt dus dat, in geval van annulering van een vlucht, de passagier wordt geacht zijn schriftelijke toestemming te hebben gegeven voor de terugbetaling van het ticket in de vorm van een reisbon, wanneer hij op de website een online formulier heeft ingevuld, waarmee hij dus expliciet heeft gekozen voor een dergelijke wijze van terugbetaling met uitsluiting van de terugbetaling in de vorm van geld. Wel geldt dat de passagier een juiste en weloverwogen keuze heeft moeten kunnen maken, hetgeen betekent dat de luchtvaartmaatschappij de passagier op een eerlijke manier duidelijke en volledige informatie heeft verstrekt over de verschillende wijzen van terugbetaling die hem ter beschikking staan.

Vragen?

Mocht u vragen hebben over dit artikel of over andere handels- en transportkwesties, dan kunt u contact zoeken met Ploum’s team Customs, Trade & Logistics, Jeroen Zandt (j.zandt@ploum.nl) en/of Demi van Hove-Dinkov (d.vanhove@ploum.nl).

Let op: Ploum behandelt geen luchtvaartclaims namens passagiers, voor deze kwesties verwijzen wij u graag door. Voor alle andere handels- of transportrechtelijke kwesties kunt u ons een e-mail sturen.