Handvatten bij het kiezen van een rechtsvorm

Rechtspersoonlijkheid: "aansprakelijkheid" 

Rechtsvormen of ondernemingsvormen kunnen worden onderscheiden in rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid en rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid.

Bij rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid is de ondernemer in privé aansprakelijk voor alle schulden van de onderneming. Dit betekent dat schuldeisers van de onderneming zich – naast eventueel ondernemingsvermogen – ook kunnen verhalen op het privévermogen van de ondernemer.

Als een ondernemer in gemeenschap van goederen gehuwd is, kunnen schuldeisers zich ook verhalen op gezamenlijke bezittingen van de ondernemer en de echtgenote of echtgenoot.

Als een onderneming wordt gedreven in de vorm van een rechtspersoon (zijnde een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid), bijvoorbeeld in de vorm van een B.V., dan is de ondernemer in principe niet in privé aansprakelijk voor schulden van de B.V. Een rechtspersoon wordt namelijk gezien als een zelfstandige entiteit, waardoor de rechtspersoon wordt aangesproken voor schulden van de onderneming.

Groeimogelijkheden

Bij groeiende ondernemingen kan het interessant zijn om samen te werken in de vorm van een maatschap, waarvoor minimaal twee maten nodig zijn. In de maatschap worden afspraken gemaakt over de samenwerking, bijvoorbeeld over het toetreden van nieuwe maten of over de winstverdeling. De maatschap is geen rechtspersoon.

Daarnaast kan het interessant zijn om te gaan samenwerken in de vorm van een rechtspersoon met een kapitaal dat is verdeeld in aandelen, zoals een B.V. Voor de oprichting van een B.V. of het wijzigen van de statuten is een notariële akte nodig. De B.V. heeft in ieder geval twee organen: het bestuur en de algemene vergadering van aandeelhouders. Daarbij is het mogelijk om het aandelenkapitaal te vergroten. Dit kan onder meer door de nominale waarde van de aandelen te verhogen of door nieuwe aandelen uit te geven aan bestaande of nieuwe aandeelhouders. Investeerders kunnen relatief eenvoudig worden betrokken door hen te laten participeren in de aandelen. Zie hiervoor ook de eerder verschenen blog over dit onderwerp van Roos de Vos. Statuten van een B.V. kunnen worden ingekleed en worden afgestemd op eventuele wensen van investeerders. Afspraken worden gebruikelijk vastgelegd in een nadere overeenkomst. Denk bijvoorbeeld aan een aandeelhoudersovereenkomst tussen aandeelhouders.

Naast samenwerking in een maatschap of B.V., is het ook mogelijk om samen te werken in een stichting. Een stichting is een rechtspersoon zonder leden of aandeelhouders. Hoewel stichtingen in veel gevallen geen winstoogmerk hebben, zijn er ook stichtingen die een onderneming drijven en daarmee winst behalen. Bij het ondernemen via een stichting is het belangrijk om rekening te houden met een aantal beperkingen. Een stichting mag bijvoorbeeld alleen uitkeringen doen in overeenstemming met haar ideële doel. Er mogen geen uitkeringen worden gedaan aan oprichters of bestuurders. Bestuurders of andere bij de stichting betrokken personen mogen wel een salaris of onkostenvergoeding ontvangen voor verrichte werkzaamheden.

Het opzetten van een (holding)structuur en risicoverdeling

Door met meerdere rechtspersonen te werken, kan er een holdingstructuur worden opgezet. Binnen een holdingstructuur kan er een risicoverdeling worden gemaakt. Het spreiden van risico's is een van de voordelen van het werken met een structuur. Gaat bijvoorbeeld de B.V. die als werkmaatschappij dient (dit is de B.V. waarin ondernemingsactiviteiten plaatsvinden) failliet, dan ziet dit in principe niet op een andere B.V. (waarin bijvoorbeeld de intellectuele eigendomsrechten zitten).

Fiscaal advies

In alle gevallen is het belangrijk om van tevoren fiscaal advies in te winnen. Wat fiscaal voordelig is, verschilt per onderneming. Het wijzigen van de juridische structuur door bijvoorbeeld jouw onderneming in een andere rechtsvorm voort te zetten kan namelijk gevolgen hebben voor belastingheffing.