De reikwijdte van artikel 9a Waadi: de zzp’er wordt toch beschermd
Artikel 9a Waadi
Artikel 9a Waadi bevat het belemmeringsverbod. Dit belemmeringsverbod houdt kort gezegd in dat een ter beschikking gestelde arbeidskracht na afloop van de terbeschikkingstelling door de uitlener niet belemmerd mag worden
in dienst te treden van de inlener. Zo kan de arbeidskracht bijvoorbeeld niet aan een concurrentie- of relatiebeding worden gehouden, omdat die bedingen op grond van deze bepaling nietig zijn.
Uitspraak van het Hof Arnhem-Leeuwarden
In een
eerder nieuwsbericht werd een uitspraak van het
Hof Arnhem-Leeuwarden besproken, waarin de vraag centraal stond of ook een zzp’er bescherming kan ontlenen aan artikel 9a Waadi.
Nog even kort de feiten. De arbeidskracht is op 1 januari 2014 in dienst getreden van de werkgever, door wie hij vervolgens werd gedetacheerd naar een derde. De arbeidsovereenkomst bevatte een concurrentie-, relatie- en boetebeding. Als gevolg van meningsverschillen heeft de werknemer per 1 juni 2015 de arbeidsovereenkomst opgezegd. Vervolgens is de ex-werknemer zzp’er geworden en de samenwerking met de derde werd voortgezet. De ex-werkgever probeerde deze samenwerking te verhinderen met een beroep op het concurrentie- en relatiebeding uit de arbeidsovereenkomst en werd in eerste aanleg bij de kantonrechter in het gelijk gesteld.
Het Hof oordeelde in tweede aanleg dat een zzp’er niet wordt beschermd door artikel 9a Waadi, omdat het artikel slechts op het in dienst nemen van de gedetacheerde werknemer ziet en niet op het verrichten van arbeid in de hoedanigheid van zelfstandige. De ex-werknemer was derhalve ook volgens het Hof gehouden aan zijn concurrentie- en relatiebeding en ging vervolgens in cassatie bij de Hoge Raad.
Het arrest van de Hoge Raad
De Hoge Raad is – in tegenstelling tot de kantonrechter en het Hof – van oordeel dat de zzp’er
wél een beroep toekomt op artikel 9a Waadi. Hoe kwam de Hoge Raad tot
dit oordeel?
Artikel 9a Waadi vormt de implementatie van artikel 6 lid 2 van de Uitzendrichtlijn. In die Uitzendrichtlijn wordt ten aanzien van het belemmeringsverbod niet alleen uitgegaan van een
arbeidsovereenkomst, maar ook van een
arbeidsverhouding. Nu de wetgever (blijkens de totstandkomingsgeschiedenis van de Waadi) bedoeld heeft om de Nederlandse wetgeving aan te laten sluiten bij de Richtlijn, moet aan artikel 9a dezelfde uitleg worden toegekend. Het is om die reden ook verboden het totstandkomen van een
arbeidsverhouding te belemmeren. Van een arbeidsverhouding is sprake als “een persoon gedurende een bepaalde tijd voor een ander en onder diens leiding prestaties levert en in ruil daarvoor een vergoeding ontvangt”. De kwalificatie naar nationaal recht, de vorm van de verhouding en de aard van de rechtsbetrekking zijn niet doorslaggevend.
Conclusie
De zzp’er, die voorheen als arbeidskracht werd gedetacheerd, kan niet aan een concurrentie- en/of relatiebeding worden gehouden, indien de relatie met de inlener kan worden gekwalificeerd als een arbeidsverhouding.
De richtlijnconforme interpretatie van de Hoge Raad heeft veel stof doen opwaaien. Het is nog maar de vraag hoe dit leerstuk zich in de praktijk zal gaan ontwikkelen.
Vragen over de rechtspositie van zzp’ers en uitzendkrachten? Neem dan contact op met onze sectie
Arbeidsverhoudingen en Medezeggenschap.
Dit artikel is geschreven door Yente Bijloo.
