Beleidsregel boeteoplegging arbeidsomstandighedenwetgeving aangepast

Op 23 juli 2019 heeft de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (de ‘Minister’) een aangepaste versie van de Beleidsregel boeteoplegging arbeidsomstandighedenwetgeving gepubliceerd. De advocaten van Bestuurs- en strafrecht van Ploum hebben in diverse beroepszaken de voorheen geldende Beleidsregel bestreden en onder andere die zaken hebben tot deze aanpassingen geleid. Hierna bespreken wij de belangrijkste wijzigingen.

Differentiatie naar de ernst van het opgelopen letsel

In de voorheen geldende Beleidsregel (en ook in deze aangepaste versie) bepaalt de Minister aan de hand van de overtreding een boetenormbedrag. Dat bedrag wordt vervolgens, afhankelijk van de feiten en omstandigheden, gematigd óf vermenigvuldigd met een factor die weer afhankelijk is van de omstandigheden van het arbeidsongeval. Voorheen was in de Beleidsregel opgenomen dat indien een arbeidsongeval leidde tot een ziekenhuisopname van een werknemer, het boetenormbedrag wordt vermenigvuldigd met een factor vier. Bij de toepassing van deze vermenigvuldiging werd echter niet gedifferentieerd naar ernst van het opgelopen letsel of de duur van de ziekenhuisopname. In diverse beroepszaken hebben wij betoogd dat de boete niet evenredig is als er geen onderscheid wordt gemaakt naar ernst en duur (en reden) van de ziekenhuisopname. Bij het bepalen of een boete evenredig is (en dus recht doet aan de omstandigheden) is het van belang te betrekken de aard van het letsel (blijvend of niet), de duur en reden van de ziekenhuisopname en de periode waarin de werknemer niet in staat was werkzaamheden te verrichten. Een snee in een vinger, waarbij de werknemer de volgende dag weer aan het werk kan en alleen in het ziekenhuis moet verblijven een nacht omdat het ziekenhuis protocol luidt dat deze patiënten na een bepaald tijdstip ter observatie moeten blijven (wat niet altijd een medische reden heeft), is niet vergelijkbaar met een werknemer die weken wordt opgenomen in het ziekenhuis en de rest van zijn leven een hand moet missen. Het is dan niet evenredig dat in beide gevallen de boete met een factor vier wordt vermenigvuldigd. De bestuursrechter heeft ons betoog gevolgd en heeft in een van de beroepszaken, de door de Minister opgelegde boete met 50% gematigd.

Nieuwe Beleidsregel

In de nieuwe Beleidsregel heeft de Minister in het nieuwe artikel 1, tiende lid van de Beleidsregel opgenomen dat bij de vermenigvuldiging van het boetenormbedrag nu wél gedifferentieerd wordt naar de ernst van het opgelopen letsel en de duur van de ziekenhuisopname. Uit dit artikel blijkt nu immers dat de opgelegde boete met vijf wordt vermenigvuldigd in het geval van uitzonderlijk ernstig blijvend letsel of de dood. De boete wordt verder met vier vermenigvuldigd bij ernstig blijvend letsel of bij een ziekenhuisopname van zeven nachten of meer. In het geval van matig blijvend letsel of een ziekenhuisopname van meer dan twee, maar minder dan zeven nachten wordt een vermenigvuldiging met drieënhalf toegepast. Tot slot zal de boete met drie worden vermenigvuldigd in het geval van licht blijvend letsel of een ziekenhuisopname van minder dan twee nachten.

Conclusie

Alhoewel wij niet betwijfelen dat ook deze nieuwe Beleidsregel weer tot de nodige nieuwe jurisprudentie zal leiden, lijkt in deze nieuwe Beleidsregel meer recht te zijn gedaan aan de plicht die op de Minister rust om te komen tot een evenredige boeteoplegging. Tot slot is ons bekend dat de Minister opnieuw onderzoekt of de Beleidsregel moet worden aangepast, omdat daarin op dit moment geen rekening is gehouden met maatregelen die worden getroffen ná een arbeidsongeval. Maatregelen die worden genomen om te borgen dat een ongeval zich niet kan herhalen, kunnen ook reden zijn om een boete te matigen, zie bijvoorbeeld de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 9 juli 2014.