Eerste Kamer stemt in met wetsvoorstel om meer vrouwen in de top van het bedrijfsleven te krijgen

Er worden concrete stappen ondernomen om meer vrouwen in de top van het bedrijfsleven te krijgen. Op 28 september 2021 stemde de Eerste Kamer in met een wetsvoorstel van oud-ministers Dekker van Rechtsbescherming en Van Engelshoven van Emancipatie. In dit artikel bespreek ik het doel van de aangenomen wet inclusief de concrete wijzigingen.

Achtergrond en doel

De Sociaal Economische Raad (SER) concludeerde in een advies in 2019 dat Nederlandse bedrijven nog weinig divers zijn, voornamelijk aan de top. Hoewel bedrijven vaker aangaven waarde te hechten aan diversiteit in hoge functies, bleek de praktijk weerbarstig. Tot 1 januari 2020 gold een wettelijke streefcijferregeling. Op grond van deze regeling gold voor grote vennootschappen dat zij bij benoemingen van bestuurders en commissarissen zoveel mogelijk rekening moesten houden met een evenwichtig bestuur (ten minste 30% vrouw en ten minste 30% man). Door veel bedrijven werd dit streefcijfer niet gehaald. De SER adviseerde dan ook stevige maatregelen en een integrale aanpak

Inhoud wetvoorstel

Het aangenomen wetsvoorstel sluit bij dit advies aan en bevat twee maatregelen. Ten eerste wordt er een quotum ingevoerd van minimaal een derde vrouwen en een derde mannen in de RvC’s bij beursvennootschappen. Daarnaast worden grote vennootschappen verplicht om passende en ambitieuze streefcijfers op te stellen en jaarlijks te rapporteren over de voortgang.

Ingroeiquotum voor beursvennootschappen

Het ingroeiquotum zal in art. 2:242b BW worden opgenomen.  Zolang de RvC niet voor ten minste een derde uit mannen en een derde uit vrouwen bestaat, is een nieuwe benoeming die de verdeling niet evenwichtiger maakt, nietig. Om rechtsonzekerheid te voorkomen, heeft deze nietigheid geen gevolgen voor de rechtsgeldigheid van besluiten. Derden zijn namelijk niet altijd op de hoogte van de nietigheid van de benoeming. Er bestaan een aantal uitzonderingen op de regel. Zo geldt het ingroeiquotum niet bij:

1. een herbenoeming binnen acht jaar na het jaar van de eerste benoeming;
2. een benoeming in het geval van uitzonderlijke omstandigheden om de langetermijnbelangen en de duurzaamheid van de vennootschap als geheel te dienen of haar levensvatbaarheid te garanderen. Te denken valt bijvoorbeeld aan de situatie waarin een vennootschap in zwaar weer dringend een nieuwe commissaris moet aanstellen maar niet de tijd of de middelen heeft om uitgebreid te zoeken naar een geschikte kandidaat. De periode voor een dergelijke benoeming is gemaximeerd tot twee jaren;
3. een RvC bestaande uit één persoon;
4. een tijdelijke benoeming door de Ondernemingskamer in het kader van een onmiddellijke voorziening tijdens een enquêteprocedure.

Streefcijfers voor grote vennootschappen

Naast het ingroeiquotum introduceert het wetsvoorstel in de artikelen 2:166 BW en 2:276 BW een verplichting voor grote vennootschappen om passende en ambitieuze diversiteitsdoelen in de vorm van een streefcijfer vast te stellen. De verplichting gaat gelden voor het bestuur, de RvC en de subtop van de vennootschap. Met ‘passend’ wordt bedoeld dat het streefcijfer afhankelijk is van de omvang van het bestuur, de RvC, de subtop en van de bestaande man-vrouw verhouding. Met ‘ambitieus’ wordt bedoeld dat het streefcijfer erop gericht moet zijn om de samenstelling evenwichtiger te maken dan de bestaande situatie. Als er één bestuurder is en één commissaris, dan ziet de streefcijferregeling op beide personen gezamenlijk (het streven moet dan zijn: één man en één vrouw).

Rapportage

De grote vennootschap moet een plan opstellen om de gestelde doelen te bereiken en deze jaarlijks op basis van een vastgesteld format aan de SER rapporteren. Hierbij moet de vennootschap mededeling doen van het aantal mannen en vrouwen dat deel uitmaakt van het bestuur en de RvC. Vervolgens moet er een streefcijfer genoemd worden en moet er een plan zijn om de gestelde doelen te bereiken. Ook moet de vennootschap aangeven in welke mate de vorige doelen zijn behaald en zo niet, waarom deze niet zijn behaald.

Een vennootschap kwalificeert als een grote vennootschap als de jaarrekening twee keer achter elkaar voldoet aan minimaal twee, of aan alle drie de volgende kenmerken:

1. het balanstotaal van de vennootschap bedraagt meer dan €20.000.000;
2. de netto-omzet bedraagt meer dan €40.000.000;
3. het gemiddeld aantal werknemers is minimaal 250.

Rol ondernemingsraad en aandeelhouders

De ondernemingsraad kan haar adviesrecht bij de benoeming van bestuurders en commissarissen (bij structuurvennootschappen) benutten om invloed uit te oefenen op een diverse top. Aandeelhouders kunnen op hun beurt informeren bij het bestuur en de RvC of de streefcijfers zijn vastgesteld en behaald. Zijn de aandeelhouders niet tevreden met de antwoorden, dan kunnen zij als ultimum remedium weigeren de jaarrekening vast te stellen.    

Het wetsvoorstel wordt na vijf jaar geëvalueerd en in principe vervallen het ingroeiquotum en de streefcijferregeling na acht jaar. Vennootschappen hebben zodoende acht jaar de tijd om de verhouding tussen het aantal mannen en vrouwen in de (sub)top evenwichtiger te maken.