Deliveroo-bezorgers zijn werknemers, geen zelfstandigen

Wat eraan vooraf ging…

De platformarbeiders en hun status op de werkplek hebben de gemoederen in (arbeidsrechtelijk) Nederland de afgelopen jaren flink bezig gehouden. Maar om wie gaat het nu eigenlijk? Kort gezegd gaat het om personen die hun arbeid (bezorgen, vervoeren) aanbieden middels een online platform aan derden. Vaak giet dit platform de samenwerking in de vorm van een overeenkomst van opdracht. De werkende is dus geen werknemer van het platform, maar een zelfstandige die het platform gebruikt om zijn of haar diensten aan te bieden.

Dit is natuurlijk geen probleem als het echte zelfstandigen zijn, maar daar wordt al sinds de opkomst van dit type werkenden ernstig aan getwijfeld. Vaak wordt gedacht dat hierbij eerder sprake is van zogeheten ‘schijnzelfstandigheid’; er is feitelijk sprake van een arbeidsrelatie. De voorwaarden (de beloning, de werkwijze, de uitrusting) waaronder deze personen arbeid verrichten wordt namelijk veelal volledig bepaald door het platform; daaraan doet het feit dat zij zelf mogen bepalen wanneer zij werken niet af. Met andere woorden: het platform oefent werkgeversgezag over de werkende uit.

Eerdere procedures

Er is eerder over deze discussie geprocedeerd. Zo hebben de kantonrechter én het hof in Deliveroo geoordeeld dat de maaltijdbezorgers eveneens in dienst als werknemer – en dus niet als zelfstandige– zijn bij de online bezorgdienst. Hieraan legt het hof onder andere ten grondslag dat Deliveroo door middel van de app en het bijbehorende algoritme grote invloed uitoefent op de werkwijze van de bezorgers. Er is dus sprake van een gezagsrelatie.

Hoge Raad: bezorgers zijn werknemers

De hoogste rechter bevestigt dit oordeel nu: de bezorgers zijn inderdaad werknemers. De Hoge Raad geeft aan dat het hof een juist oordeel heeft geveld en dit goed heeft gemotiveerd. Daarbij wordt benadrukt dat het niet doorslaggevend is dat bezorgers opdrachten mogen weigeren of zich mogen laten vervangen: andere omstandigheden spelen ook een rol bij de vraag of er sprake is van een arbeidsovereenkomst.

De Hoge Raad geeft wel enkele handvatten en algemene regels voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst of juist een opdrachtovereenkomst. Het gaat om o.a. de wijze waarop de werkzaamheden en de werktijden worden bepaald; de inbedding van de werkzaamheden in de organisatie van degene voor wie het werk wordt verricht en de hoogte van en wijze waarop de beloning wordt bepaald en wijze van uitkering daarvan.

Verder wordt wel aangegeven dat deze onderwerpen de aandacht hebben van de wetgever, zowel in Nederland als in Europa. Die zijn dus aan zet om hierover wetgeving op te stellen.

Concluderend

Met deze uitspraak van ons hoogste rechtscollege is in ieder geval duidelijk geworden dat de maaltijdbezorgers van Deliveroo een arbeidsovereenkomst hebben met het platform. De vraag is natuurlijk wat dit betekent voor alle andere werkenden in de platformeconomie. Het is namelijk nog niet zeker dat zij óók een arbeidsovereenkomst hebben; de Hoge Raad doet immers enkel uitspraak in de zaak die voor hem ligt. De kans is natuurlijk wel groot dat andere werkenden voor platforms de Deliveroo-uitspraken aangrijpen om ook te betogen dat zij werknemer zijn. Daarnaast is het afwachten op wat de wetgever doet met deze uitspraak, en of dat tot nieuwe regels voor werknemers of zelfstandigen gaat leiden. Wij volgen dit uiteraard op de voet, en houden u op de hoogte.

Heeft u vragen over het werken met zelfstandigen, het verschil tussen een zzp’er en een werknemer, of over platformarbeid? Neem dan contact op met één van onze advocaten uit het team Arbeidsrecht. Wij denken graag met u mee!