Circulaire economie: scheiden van afvalstoffen wordt steeds belangrijker

Nederland streeft ernaar om in 2050 een volledig circulaire economie te hebben. In een circulaire economie zijn vrijwel alleen herbruikbare primaire, secundaire en duurzame biogrondstoffen in omloop. Om dit streven te bereiken bestaat -onder andere- het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023 – 2030 (“NPCE”).

Het NPCE is een richtinggevend document waarmee het doel om 2050 een circulaire economie te hebben kan worden bereikt. Opvallend is een kleine sidenote in het document, dat een circulaire economie niet enkel goed is voor de biodiversiteit (milieu) maar ook voordelen biedt op het gebied van geopolitieke belangen. In andere woorden, met een circulaire economie wordt Nederland zelfstandiger en wordt zij minder afhankelijk van derde landen. Ook wordt de vrijwilligheid en vrijblijvendheid losgelaten. Het beleid wordt meer richtinggevend en dwingend. Dit gebeurt door middel van een mix van beprijzende, normerende en stimulerende maatregelen. Een belangrijk punt is dat de overheid als taak krijgt om de economische, fysieke en sociale omgeving zo in te richten dat het voor bedrijven en burgers logisch, makkelijk en eerlijk wordt om te kiezen voor een circulaire economie. De focus gaat ook liggen op de inputkant van de keten en in de gebruiksfase.[1] Het NPCE is voornamelijk gericht op bedrijven, overheden en andere organisaties. Maar de individu krijgt ook een belangrijke rol in de overstap naar een circulaire economie, zo is het scheiden van huishoudelijke afvalstoffen steeds belangrijker.

Volgens de Richtlijn moet onder ‘huishoudelijk afval’ stedelijk afval worden verstaan. ‘Andere afvalstoffen’ zijn bijvoorbeeld bedrijfsafval, afval van gezondheidszorg en afval van scholen.[2] Bij huishoudelijke afvalstoffen geldt dat de gemeenten ervoor moeten zorgen dat bioafval, papier, metaal, kunststof, glas en afgedankte elektrische en elektronische apparatuur gescheiden worden ingezameld.[3] De verplichte inzameling van bioafval hoeft niet indien het niet technisch haalbaar is of economisch bezien onevenredig hoge kosten bij komen kijken. Metaal, kunststof en glas hoeven niet gescheiden te worden ingezameld indien het geen potentie heeft om gerecycled te worden.[4]

Een begrijpelijke vraag is waarom de scheiding van huishoudelijke afvalstoffen verplicht is. In de EU wordt 7-10% van de totale hoeveelheid afval in de steden geproduceerd. Deze afvalstroom is een van de meest complexe afvalstromen om te beheren vanwege de zeer complexe en gemengde samenstelling, het feit dat het afval in de directe nabijheid van burgers wordt geproduceerd, de zeer hoge zichtbaarheid voor het publiek en de gevolgen ervan voor het milieu en de menselijke gezondheid. Het beheer van stedelijk afval vraagt dan ook om een zeer complex systeem, waaronder een efficiënt inzamelingssysteem, een doeltreffend sorteersysteem en een deugdelijke tracering van afvalstromen, de actieve betrokkenheid van burgers en bedrijven, een infrastructuur die is aangepast aan de specifieke samenstelling van het afval, en een uitgebreid financieringsstelsel.[5] Afvalbeheersystemen, ongeacht de toewijzing van verantwoordelijkheden voor afvalbeheer tussen publieke en private spelers, kunnen bijdragen aan de totstandbrenging van een circulaire economie.

De regering probeert de samenleving richting een circulaire economie te bewegen. Het afvalbeheer is slechts één deel van de maatregelen. Zo is ook het tegengaan van voedselverspilling een actueel en belangrijk onderdeel van de transitie naar een duurzamere en meer circulaire economie. Voedselverspilling leidt namelijk tot onnodige kosten voor ons milieu en portemonnee en het verlies van waardevolle grondstoffen.

Daarom heeft de Nederlandse overheid zich, samen met de andere EU lidstaten, gecommitteerd aan Sustainable Development Goal 12.3 van de VN: de voedselverspilling in 2030 bij de consument en bij de retail met 50% verminderen ten opzichte van 2015 en verminderen van de voedselverspilling in de rest van de keten. Nederland zet zich in Europa in om dit doel te verbreden naar een reductie van 50% in de gehele voedselketen. De Europese Commissie zal voor de zomer een voorstel doen met wettelijk bindende doelen voor de reductie van voedselverspilling.

Wij wachten dit voortel met belangstelling af. Indien u vragen heeft over bovengenoemde onderwerpen kunt u contact opnemen met Linda Hoeben.