Uitbetaling vakantiedagen en ATV-dagen: hoe te berekenen?

Bij het einde van een dienstverband kan een werknemer nog aanspraak hebben op een aantal niet-opgenomen vakantiedagen of ATV-dagen. Doorgaans worden deze dagen uitbetaald aan de werknemer. Maar hoe bereken je de waarde van een vakantiedag? En moeten ATV-dagen altijd (in geld) worden uitgekeerd?

Vakantiedagen: een ruim loonbegrip

Wat is een vakantiedag waard? In 2011 heeft het Europese Hof van Justitie zich over deze vraag gebogen. Het Europese Hof geeft aan dat het aan de nationale rechter is om te bepalen of er een intrinsiek verband bestaat tussen de looncomponenten die de werknemer normaliter ontvangt en de uitvoering van de opgedragen taken door de werknemer. Het Hof oordeelt voorts dat een werknemer bij uitbetaling van vakantiedagen niet in een nadeliger positie mag komen te verkeren, dan wanneer hij in dienst zou zijn gebleven en zijn vakantiedagen zou hebben opgenomen. Er moet dus worden uitgegaan van een ruim loonbegrip. Dit houdt in dat ook vergoedingen (zoals een autovergoeding of ploegentoeslag), vast uitgekeerde bonussen, vakantiegeld, de 13e maand en overige emolumenten moeten worden meegenomen bij de berekening van de waarde van een vakantiedag. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen.

Pensioenpremie werkgever

Een interessante vraag is of het werkgeversdeel van de pensioenpremies ook onder dit ruime loonbegrip voor vakantiedagen valt. Dit is immers geen bedrag dat de werkgever aan de werknemer betaalt als vergoeding voor zijn werkzaamheden, maar aan de pensioenuitvoerder als derde. De werknemer profiteert echter wel van het feit dat voor hem premies worden afgedragen aan de pensioenuitvoerder.

In 2012 oordeelde de kantonrechter Amsterdam dat de pensioenpremie inderdaad moet worden meegenomen in de berekening van de waarde van vakantiedagen. Indien de werknemer gedurende de betreffende vakantiedagen in dienst zou zijn gebleven, zouden deze premies immers zijn doorbetaald door de werkgever.

Deze conclusie is later gevolgd door onder meer de kantonrechter Almere, het gerechtshof Den Haag en de kantonrechter te Groningen. Deze laatste geeft daarbij expliciet aan dat de afdracht van de pensioenpremie aan de pensioenuitvoerder samenhangt met de arbeidsovereenkomst. De werkgeverspremie vertegenwoordigt een bepaalde waarde en moet daarom worden meegenomen in de berekening, omdat de werknemer anders in een nadeliger positie zou komen te verkeren dan wanneer hij de vakantiedagen had opgenomen.

ATV-dagen: uitgangspunt

Bij de afwikkeling van arbeidsovereenkomsten wordt verder vaak de vraag gesteld of naast het saldo niet genoten vakantiedagen ook de niet opgenomen ATV-dagen in geld moeten worden uitgekeerd.

In 1998 heeft de Hoge Raad al beslist dat de wettelijke bepalingen terzake vakantiedagen niet op ATV-dagen van toepassing zijn, zodat op basis van de wet geen aanspraak bestaat op uitbetaling van niet opgenomen ATV-dagen bij het einde van de arbeidsovereenkomst. De Hoge Raad wees in dit verband op het verschillende karakter van vakantiedagen en ATV-dagen. Vakantiedagen hebben een recuperatiefunctie, terwijl ATV-dagen in het algemeen in het leven zijn geroepen om het verlies van arbeidsplaatsen tegen te gaan en nieuwe arbeidsplaatsen te creëren.

Afwijkende afspraken in arbeidsovereenkomst of CAO kunnen tot andere conclusie leiden

De Hoge Raad heeft in 2009 het uitgangspunt, dat de wettelijke bepalingen met betrekking tot vakantiedagen niet op ATV-dagen van toepassing zijn, bevestigd. Daaraan is toen toegevoegd dat voor de vraag of ATV-dagen dienen te worden uitbetaald in beginsel doorslaggevend is wat partijen terzake zijn overeengekomen dan wel wat terzake is bepaald in een op de arbeidsovereenkomst van toepassing zijnde collectieve arbeidsovereenkomst.

Als de werknemer het recht op uitbetaling van ATV-dagen baseert op gemaakte afspraken met de werkgever dient de werknemer dit bij betwisting daarvan door de werkgever te bewijzen. Dit is nog eens bevestigd in een uitspraak van Rechtbank Zeeland-West-Brabant van 16 augustus 2017.

De waarde van ATV-dagen

Geldt de rechtspraak over de waarde van vakantiedagen ook voor ATV-dagen? Uit het hiervoor aangehaalde arrest van de Hoge Raad uit 2009 blijkt van niet. Vakantiedagen zijn immers niet gelijk te stellen met ATV-dagen. Hieruit volgt dat partijen zelf afspraken mogen maken over de waarde van een ATV-dag en deze waarde kan ook nihil zijn. De waarde van een ATV-dag is dus afhankelijk van wat is overeengekomen tussen partijen of in de toepasselijke cao.

Conclusie

Bij het einde van het dienstverband moeten partijen dus goede afspraken maken over vakantiedagen en ATV-dagen.

Bij het einde van de arbeidsovereenkomst bestaat op basis van de wettelijke bepalingen geen recht op uitbetaling van ATV-dagen, maar een dergelijk recht kan wel bestaan als gevolg van tussen werkgever en werknemer gemaakte afspraken en/of de toepasselijke cao. Als er een dergelijk recht is, is het verder afhankelijk van de afspraken tussen partijen wat de waarde is van deze ATV-dagen.

Wanneer vakantiedagen worden uitbetaald, is het van belang om alle relevante looncomponenten mee te nemen in de berekening. Daarbij dienen werkgevers zich goed te realiseren dat ook het werkgeversdeel van de pensioenpremies meegerekend moet worden. Zoals uit de jurisprudentie blijkt, gaat het op dit punt nogal eens fout bij de eindafrekening en kunnen werkgevers nadien geconfronteerd worden met een loonvordering.

Vragen over vakantiedagen, de pensioenpremie, ATV-dagen of andere uitbetalingen bij het einde van een dienstverband? Neem dan contact op met onze sectie Arbeidsrecht!