Toch geen loonsanctie: werkgever mocht afgaan op de adviezen van de bedrijfsarts

Adviezen van de bedrijfsarts

Het komt voor dat een werkgever een loonsanctie krijgt opgelegd, terwijl hij de re-integratieadviezen van de bedrijfsarts netjes heeft opgevolgd. Dit is het geval als achteraf blijkt dat de adviezen van de bedrijfsarts onjuist waren of onvoldoende waren gemotiveerd. Het is aan het UWV om dit te onderbouwen. Als dit lukt, dan volgt uit vaste rechtspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) dat het opvolgen van deze onjuiste bedrijfsartsadviezen voor rekening en risico van de werkgever komt. De werkgever kan zich dan niet verschuilen achter de bedrijfsarts. Dat voelt voor werkgevers vaak onrechtvaardig. Zij zijn immers niet de expert; dat is de bedrijfsarts.

Wetsvoorstel

Om werkgevers hierin tegemoet te komen en meer duidelijkheid te geven heeft de toenmalige Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) in oktober 2020 een wetsvoorstel ingediend op grond waarvan het advies van de bedrijfsarts leidend zou worden bij de RIV-toets door het UWV. Na de val van het kabinet Rutte III in januari 2021 is dit wetsvoorstel controversieel verklaard en is lange tijd niets gebeurd. In november 2022 pakte de huidige Minister SZW het wetsvoorstel weer op en leek het er even op dat zij zou streven naar inwerkingtreding hiervan per (op zijn vroegst) 1 juli 2023. Op 3 april 2023 kondigde de Minister SZW echter aan dat ze voornemens is het wetsvoorstel in te trekken in afwachting van een rapport van de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS). Daarmee lijkt het wetsvoorstel van de baan. Deze aankondiging deed zij in haar uitgebreide voortgangsbrief arbeidsmarktpakket. Over andere punten uit de voortgangsbrief schreven wij eerder een artikel.

Nuancering in de rechtspraak

Werkgevers staan gelukkig niet helemaal met lege handen. Door verschillende bestuursrechters is in het afgelopen jaar geoordeeld dat nuancering mogelijk is op de strenge leer van de CRvB. Ook de bestuursrechter Rotterdam paste deze nuancering toe.

In die zaak had het UWV een loonsanctie opgelegd aan de werkgever, omdat de werkgever zonder deugdelijke grond onvoldoende re-integratie-inspanningen zou hebben verricht. Het UWV onderbouwde dit met stukken van haar Verzekeringsarts en Arbeidsdeskundige, waaruit volgt dat de werknemer op enig moment had kunnen re-integreren. De werkgever had de re-integratie echter niet gestart, omdat de bedrijfsarts hiervoor geen benutbare mogelijkheden zag. De werkgever heeft dit voor waar aangenomen. Volgens het UWV ten onrechte. Dit diende voor rekening en risico te komen van de werkgever, waardoor een loonsanctie op zijn plaats was, aldus het UWV.

De bestuursrechter volgt het UWV niet. De bestuursrechter neemt tot uitgangspunt dat het UWV volgens de Wet WIA dient te beoordelen of de werkgever in redelijkheid had kunnen komen tot de re-integratie-inspanningen die zijn verricht. Daar past een nuancering bij op de hoofdregel dat het afgaan op een onjuist advies van de bedrijfsarts voor rekening en risico komt van de werkgever, namelijk: tenzij de werkgever in redelijkheid niet hoefde te twijfelen aan de adviezen van de bedrijfsarts. Gelet op het belastende karakter van een loonsanctie is het aan het UWV om aannemelijk te maken en te onderbouwen dat de werkgever in redelijkheid aan de adviezen van de bedrijfsarts had moeten twijfelen, aldus de bestuursrechter.

In deze zaak heeft het UWV dit onvoldoende gemotiveerd. De bedrijfsartsadviezen waren logisch en navolgbaar gelet op de omstandigheden (een opeenvolging van medische complicaties). De werkgever hoefde hier in redelijkheid niet aan te twijfelen, wat betekent dat de onvoldoende re-integratie-inspanningen niet voor zijn rekening en risico behoorden te komen. De loonsanctie is dan ook onterecht opgelegd. De bestuursrechter verklaart het beroep van de werkgever gegrond en vernietigt het loonsanctiebesluit van het UWV.

In het afgelopen jaar namen andere bestuursrechters de nuancering op de strenge hoofdregel ook tot uitgangspunt, met wisselend succes voor de werkgever:

• de bestuursrechter Den Bosch en de bestuursrechter Amsterdam en de bestuursrechter Haarlem vernietigden een loonsanctiebesluit;
• de bestuursrechter Breda hield een loonsanctiebesluit in stand.

Afsluiting

Uit recente bestuursrechtspraak volgt dat een werkgever zich in sommige gevallen toch kan verschuilen achter de verkregen bedrijfsartsadviezen, mits hij aan de juistheid hiervan in redelijkheid niet hoefde te twijfelen. Dit is een nuancering op de hoofdregel dat (achteraf) onjuiste bedrijfsartsadviezen voor rekening en risico van de werkgever komen. Dat het UWV in de RIV-toets tot een ander oordeel komt over de (mate van) arbeidsongeschiktheid van een werknemer dan de bedrijfsarts, betekent niet automatisch dat de werkgever aan de bedrijfsartsadviezen had moeten twijfelen. Dit vergt een aparte onderbouwing door het UWV. Let er als werkgever dus goed op dat het UWV deze onderbouwing ook geeft. Zo niet, dan is dat mogelijk grond voor vernietiging van het loonsanctiebesluit.

Of en wanneer de wetgever deze problematiek wil verhelpen is niet bekend. De Minister SZW wil het rapport van OCTAS afwachten, voordat zij ingrijpt in het socialezekerheidsstelsel. Het rapport wordt verwacht in het eerste kwartaal van 2024. Nu het wetsvoorstel definitief van de baan lijkt, hebben werkgevers het voorlopig te doen met de in de rechtspraak ontwikkelde hoofdregel en nuancering daarop.

Meer weten? Neem dan contact op met onze sectie Arbeidsrecht.

Nog geen abonnee? Meld u dan hier aan voor onze nieuwsbrief.