Duurzaamheid en de financiële sector: meten is weten!

Duurzaamheid is en blijft een hot topic. Niet alleen daar waar het energieprojecten betreft. Ook de financiering van en investeringen in dergelijke projecten dient te verduurzamen, waarbij opgemerkt wordt dat verduurzamen breder is dan enkel milieu (energie) gerelateerde onderwerpen. Banken, vermogensbeheerders, pensioenfondsen, de gehele financiële sector wordt meer en meer gedwongen het duurzaamheidsaspect in haar dagelijkse bedrijfsvoering te implementeren. Maar wanneer is bijvoorbeeld een investering duurzaam?

In deze bijdrage gaan wij kort in op de belangrijke ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid in de financiële sector: de Europese Taxonomie verordening (Verordening (EU) 2020/282) en in het verlengde daarvan de Europese verordening betreffende informatieverschaffing over duurzaamheid in de financiële dienstensector (Verordening (EU) 2019/2088 ook genaamd Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR)).

Achtergrond

De basis voor de Europese Taxonomieverordening is gelegd in het actieplan dat de Europese Commissie in 2018 heeft gepubliceerd over de financiering van duurzame groei (Actieplan: duurzame groei financieren). In dit actieplan staan concrete voorstellen van de Europese Commissie. Het plan zal volgens de Europese Commissie bijdragen aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs en de ontwikkeling van een duurzaam financieel systeem.

Het plan bevat tien actiepunten, met als doel: (i) kapitaalstromen te sturen in de richting van duurzame investeringen, (ii) duurzaamheid een vast onderdeel van risicobeheer te laten zijn, en (iii) transparantie en langetermijndenken van marktdeelnemers over duurzaamheidskwesties te stimuleren

Het Actieplan vormt de basis voor de verdere invulling binnen het Europees regelgevend kader, zoals de ontwikkeling van een uniform classificatiesysteem (de EU Taxonomie) en rapportering (SFDR). In het kader van het Actieplan zijn de volgende actiepunten geformuleerd

• Actie 1: De EU taxonomie
• Actie 2: Het creëren van normen en labels voor groene financiële producten
• Actie 3: Het bevorderen van investeringen in duurzame projecten
• Actie 4: Het integreren van duurzaamheid in financieel advies
• Actie 5: Het ontwikkelen van duurzaamheidsbenchmarks
• Actie 6: Het beter integreren van duurzaamheid in kredietbeoordelingen
• Actie 7: De verplichting van institutionele beleggers en vermogensbeheerders verduidelijken
• Actie 8: Het opnemen van duurzaamheid in prudentiële vereisten
• Actie 9: Het versterken van rapportageverplichtingen over duurzaamheid
• Actie 10: Het bevorderen van duurzame corporate

De Europese Taxonomieverordening

De EU-Taxonomieverordening vormt het eerste actiepunt en introduceert: het EU-classificatiesysteem voor duurzame activiteiten. De Taxonomieverordening draagt bij aan het introduceren van een gedeeld begrip over wat exact ‘duurzaam‘ inhoudt.

De Europese wetgever heeft in overweging 18 bij de Taxonomieverordening uitleg gegeven bij de achtergrond en de doelstelling van de Taxonomieverordening: “om te vermijden dat de belangen van beleggers worden geschaad, moeten fondsbeheerders en institutionele beleggers die financiële producten beschikbaar stellen, informatie verschaffen over de vraag hoe en in welke mate zij de criteria voor ecologisch duurzame economische activiteiten gebruiken om de ecologische duurzaamheid van hun beleggingen te bepalen. De verschafte informatie moet beleggers in staat stellen het aandeel van de aan het financiële product onderliggende beleggingen in ecologisch duurzame economische activiteiten te achterhalen.”

Door het introduceren van eenduidigheid omtrent het begrip duurzaam, zou een bijdrage worden geleverd aan het vergroten van het vertrouwen van beleggers in de EU om in ecologisch duurzame financiële producten te investeren. Greenwashing, waarbij een belegging of investering groen wordt voorgesteld, terwijl dat niet zo is, zou met de Taxonomieverordening voorkomen moeten worden. De Taxonomieverordening zou er toe moeten leiden dat ‘groen’ daadwerkelijk ‘groen’ is.

De Taxonomieverordening bevat uitgangspunten die aangeven dat een economische belegging duurzaam is indien één of meerdere economische activiteiten worden gefinancierd die:

1. substantieel bijdragen aan een of meer van de volgende zes milieudoelstellingen (art. 9 Taxonomieverordening):
   1. de mitigatie van klimaatverandering;
   2. de adaptatie aan klimaatverandering;
   3. het duurzaam gebruik en de bescherming van water en mariene hulpbronnen;
   4. de transitie naar een circulaire economie;
   5. afvalpreventie en recycling; en
   6. de preventie en beheersing van verontreiniging of de bescherming van gezonde ecosystemen;
2. geen aanzienlijke schade berokkenen aan de hiervoor genoemde milieudoelstellingen, ook wordt rekening gehouden met de levenscyclus van de producten en diensten die deze activiteit oplevert, het principe van ‘Do No Significant Harm’;
3. worden verricht met inachtneming van onder andere de OECD Guidelines, UN Guiding Principles en internationale arbeidsomstandighedenstandaarden die door de onderneming die de economische activiteit verricht in procedures ten uitvoer worden gelegd; en
4. voldoen aan de technische screeningcriteria die momenteel nog nader worden uitgewerkt door het Platform Duurzaam Financieren.

De technische beoordelingscriteria moeten terechtkomen in gedelegeerde verordeningen die de beginselen aanvullen die in de verordening zijn geformuleerd en moeten bepalen welke economische activiteiten bij welke milieudoelstelling in aanmerking komen. Deze technische beoordelingscriteria zullen de komende jaren gefaseerd ontwikkeld, vastgesteld en gepubliceerd worden.

Naast bovenstaande uitgangspunten introduceert de Taxonomieverordening een aantal verplichtingen ten aanzien van de toepassing van de Taxonomieverordening door Lidstaten die onder meer betrekking hebben op productinformatie en rapportage/disclosure.

SFDR

Een van de meest in het oog springende ontwikkelingen die samenhangt met de Taxonomieverordening is de (gedeeltelijke) inwerkingtreding van de SFDR per 10 maart 2021.

De eerste verplichtingen die voortvloeien uit de SFDR laten zich samenvatten in de hierna volgende praktische gevolgen voor de financiële marktpartijen en financieel adviseurs die onder de reikwijdte van de SFDR vallen.  

Financiële marktpartijen en financieel adviseurs moeten voldoen aan minimum informatieverplichtingen voor financiële producten die als gevolg van de SFDR gecategoriseerd dienen te worden ingedeeld in duurzame beleggingsproducten of ESG producten en producten die niet als zodanig kunnen worden betiteld.

Er gelden verschillende informatieverplichtingen op basis waarvan enerzijds ondernemingsbreed (entiteitsniveau) informatie moet worden verstrekt over de mate van integratie van duurzaamheidsfactoren en duurzaamheidsrisico’s in beleid of bedrijfsprocessen – zoals besluitvormingsprocessen of het beloningsbeleid – en anderzijds moet er per product informatie worden verstrekt over hoe het product rekening houdt met, in het kort, duurzaamheidsdoelstellingen.

De informatieverplichting die het meest in het oog springt is de verplichting om een verklaring te publiceren of de onderneming rekening houdt met duurzaamheidsfactoren bij het maken of samenstellen van zijn product en bij zijn dienstverlening. Deze verklaring moet langs de lat van een groot aantal indicatoren worden gehouden. Deze verklaring is beter bekend als de Principal Adverse Impact Statement.

Het betreft een gedetailleerd geheel van informatieverplichtingen die hun weerslag hebben op verschillende onderdelen en afdelingen binnen een financiële onderneming. Zo zijn de informatieverplichtingen niet alleen verschillend voor het entiteit- en productniveau waarop gepubliceerd moet worden. Het gaat ook nog eens om drie typen verplichtingen:

• informatie die toegevoegd moet worden aan de bestaande precontractuele informatie;
• meer uitvoerige informatie op de website; en
• informatie die toegevoegd moet worden aan de periodieke informatie die per product wordt verstrekt.

Op financiële marktpartijen rust de verplichting om de benodigde data te verzamelen om aan de gedetailleerde verplichtingen te voldoen. Financiële marktpartijen zullen beleid moeten vormen hoe zij omgaan met het vergaren en toepassen van data om aan de SFDR te voldoen.

Voor wie?

De Taxonomieverordening geldt voor financiële marktdeelnemers zoals: beleggingsondernemingen, banken, verzekeraars, beheerders van beleggingsinstellingen, pensioenaanbieders en grote ondernemingen.

Inwerkingtreding

Tot slot: de Taxonomieverordening is op 22 juni 2020 gepubliceerd en is op 12 juli 2020 in werking getreden. Op 1 januari 2022 wordt de Taxonomieverordening gedeeltelijk van toepassing namelijk voor de eerste twee doelstellingen (i) mitigatie van klimaatverandering en (ii) adaptie van klimaatveranderingen. De Taxonomieverordening voor de overige milieudoelstellingen zal van toepassing zijn vanaf 1 januari 2023.