Think before you hyperlink: hyperlinken is link

Mag hyperlinken naar een auteursrechtelijk beschermd werk nu wel of niet? De vraag speelt al enige tijd, maar het Hof van Justitie van de EU geeft antwoord. Het Hof geeft aan dat er per geval zal moeten worden gekeken naar de omstandigheden van het geval. Die omstandigheden zien vooral op, vrij gezegd, de intentie van degene die de hyperlink plaatst. Wanneer degene die de hyperlink plaatst, zich bewust is van het feit dat de hyperlink toegang geeft tot een illegaal op internet gepubliceerd werk (een publicatie waarvoor geen toestemming is gegeven door de auteursrechthebbende), dan zal sprake zijn van auteursrechtinbreuk. Wanneer de persoon die de hyperlink plaatst dat doet om voordeel te behalen, dan mag ervan worden uitgegaan dat hij zich bewust is van de mogelijke auteursrechtelijke issues. In zo’n geval wordt dan ook verwacht dat hij stappen onderneemt om erachter te komen of er wel of geen toestemming is verleend.

De zaak

In 2011 publiceerde GeenStijl een artikel met daarin een hyperlink die verwees naar een website in Australië. Op die website waren, via een zip-file, foto’s van de Playboy-reportage van Britt Dekker te vinden. Sanoma, de uitgever van de Playboy en auteursrechthebbende van de foto’s, had hiervoor geen toestemming verleend en sommeerde GeenStijl de hyperlink te verwijderen. GeenStijl weigerde echter en plaatste zelfs een nieuwe hyperlink naar een andere website waar de foto’s te vinden waren, nadat de foto’s op de Australische website waren verwijderd. Gebruikers van het GeenStijl forum plaatsten vervolgens op de GeenStijl website nieuwe links naar de andere website waarop de foto’s ook te vinden waren. De vraag was of GeenStijl nu wel of geen inbreuk maakt op het auteursrecht van Sanoma. Er was al eerdere rechtspraak gewezen waaruit bleek dat het plaatsen van een hyperlink naar beschermde werken (denk aan foto’s of nieuwsberichten) die vrij beschikbaar zijn op een andere website, geen nieuwe ‘mededeling aan het publiek’ zijn. En voor het aannemen van auteursrechtinbreuk moet van zo’n mededeling wel sprake zijn. In de GeenStijl/Sanoma zaak was het echter duidelijk dat de foto’s zonder toestemming van de rechthebbende waren geplaatst, en de vraag die dan ook aan de orde kwam was of het ontbreken van die toestemming relevant is. Het Hof is van oordeel dat dit dus het geval is. Als er geen toestemming is gegeven door degene die de auteursrechten bezit en degene die de hyperlink plaatst is zich daarvan bewust, dan is er sprake van auteursrechtinbreuk. Wanneer een hyperlink wordt geplaatst om voordeel te behalen, dan kan zelfs worden verondersteld dat men zich bewust is van het feit dat de hyperlink wellicht toegang geeft tot illegaal gepubliceerde auteursrechtelijke werken, en zullen stappen moeten worden ondernomen om te onderzoeken of toestemming is gegeven. Indien de hyperlink wordt geplaatst zonder de bedoeling voordeel te behalen en degene die de hyperlink plaatst zich niet bewust is, of zich bewust had kunnen zijn, van het feit dat de link verwijst naar illegaal geopenbaarde auteursrechtelijk beschermde werken, dan is van inbreuk op auteursrecht geen sprake. Nu GeenStijl zich niet alleen bewust was van het feit dat Sanoma geen toestemming had gegeven voor het plaatsen van de foto’s op de Australische en later andere websites, maar de hyperlinks ook plaatste om zelf voordeel te behalen, heeft GeenStijl zich schuldig gemaakt aan auteursrechtinbreuk.

Impact van de uitspraak

Bedrijven zullen voorzichtig moeten omgaan met het al dan niet plaatsen van hyperlinks: het plaatsen van een hyperlink door een bedrijf zal al snel worden gezien als een handeling om (commercieel of economisch) voordeel te behalen. Van een professionele partij zal mogen worden verwacht dat ze zich bewust is van het feit dat er wellicht geen toestemming is gegeven voor de eerste publicatie van het werk waarnaar de hyperlink verwijst. Sterker nog: het Hof stelt zich op het standpunt dat de nodige stappen moeten worden genomen om erachter te komen of die toestemming wel of niet is verleend. Kortom: plaats hyperlinks niet zomaar. Om claims wegens auteursrechtinbreuk te voorkomen, is het verstandig enkel te hyperlinken naar andere websites waarop foto’s of artikelen zijn geplaatst met toestemming van degene die het auteursrecht heeft op die foto’s of artikelen. Dat het achterhalen van de vraag of die toestemming gegeven is, in de praktijk nog niet zo makkelijk zal zijn, dat mag duidelijk zijn. Het altijd verifiëren of die toestemming is gegeven, lijkt een onmogelijke taak, maar is nu dus wel nodig. Wees dan ook (zeer) voorzichtig met het plaatsen van hyperlinks naar websites van derden. Think before you hyperlink: hyperlinken is link. Dit artikel is geschreven door Lenneke van Gaal