De Kieswet: de laatste ontwikkelingen in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen

12 mrt '18

Omdat de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart aanstaande worden gehouden, krijgt de Kieswet op dit moment veel aandacht. Zo worden met de Kieswet in de hand door gemeenten de verkiezingen voorbereid, hebben (nieuwe) politieke partijen de naam van hun politieke groepering laten registreren, zijn de kandidatenlijsten ingeleverd en zijn door de politieke partijen alle vereisten afgelopen om aan de verkiezingen deel te kunnen nemen. Ook de hoogste algemene bestuursrechter, de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: "Afdeling"), krijgt momenteel met enige regelmaat zaken voorgelegd met betrekking tot de uitlegging en toepassing van de Kieswet. De Afdeling is in eerste en hoogste instantie bevoegd om te oordelen over de meeste geschillen die naar aanleiding van de Kieswet ontstaan. Hieronder sta ik kort stil bij de belangrijkste ontwikkelingen op dit gebied in de rechtspraak van de Afdeling.

De registratie van de aanduiding van een politieke groepering

Veel geschillen op basis van de Kieswet hebben betrekking op de registratie van de aanduiding van een nieuwe politieke groepering. Het centraal stembureau heeft dan te toetsen aan de in artikel G3, lid 3, van de Kieswet geformuleerde weigeringsgronden. Zo mag de aanduiding van een nieuwe politieke partij niet 'in hoofdzaak' overeenstemmen met die van een reeds geregistreerde politieke partij. Daarover oordeelde de Afdeling dat de vermelding van de gemeentenaam of een algemeen begrip als 'ouderen' in de aanduiding van de politieke beweging geen exclusief karakter heeft. Verder is een gelijkenis in de - in de praktijk gebruikte - afkortingen van verschillende politieke partijen niet van belang (zie ABRvS 10 januari 2018, ECLI:NL:RVS:2018:89 en ABRvS 24 januari 2018, ECLI:NL:RVS:2018:81). Het centraal stembureau en de betrokken politieke partijen moeten zich daarnaast strak houden aan de in de Kieswet gestelde regels en termijnen omtrent de procedure voor de registratie van een aanduiding van een politieke groepering. Een partij kan zich volgens de Afdeling niet met succes beroepen op door het centraal stembureau opgewekt vertrouwen dat ze het verzoek om de registratie aan mocht vullen tot een tijdstip dat later was gelegen dan de wettelijke termijn. De Afdeling overweegt daarover dat dit vertrouwen in rechte geen bescherming verdient, omdat dat zou leiden tot een situatie die duidelijk in strijd is met de Kieswet (zie ABRvS 22 januari 2018, ECLI:NL:RVS:2018:181, ABkort 2018/54).

Het onderzoek naar en de vaststelling van kandidatenlijsten

Het onderzoek van de ingeleverde kandidatenlijsten en de vaststelling van deze lijsten door het centraal stembureau vormen een belangrijke tweede aanleiding tot veel geschillen. Meer dan eens maakt de Afdeling dit jaar duidelijk dat het centraal stembureau echt enkel over dient te gaan tot het ongeldig verklaren van een kandidatenlijst of schrapping van een kandidaat wanneer zich één of meer van de (limitatief geformuleerde) situaties voordoen zoals genoemd in de artikelen I5 en I6 van de Kieswet (zie ABRvS 14 februari 2018, ECLI:NL:RVS:2018:531, ABRvS 14 februari 2018, ECLI:NL:RVS:2018:532, ABRvS 16 februari 2018, ECLI:NL:RVS:2018:542 en ABRvS 16 februari 2018, ECLI:NL:RVS:2018:553). Het gaat dan vooral om situaties waarin de geregistreerde politieke partij of een kandidaat niet voldoen aan alle vereisten om aan de verkiezingen mee te nemen. Ook in dit kader stelt de Afdeling dat aan de in de Kieswet gestelde regels strikt de hand moet worden gehouden. Het belang van het uniform toepassen van de Kieswet prevaleert volgens de Afdeling. Hierbij wordt wel de uitzondering gemaakt voor situaties van overmacht. Wanneer dan sprake is van overmacht, wordt echter niet duidelijk (zie ABRvS 16 februari 2018,  ECLI:NL:RVS:2018:552). In zoverre valt er over de betekenis van overmacht bij de uitlegging en toepassing van de Kieswet nog de nodige duidelijkheid te krijgen. Vragen of opmerkingen over de Kieswet of naar aanleiding van dit bericht? Schroom dan vooral niet contact met ons op te nemen via Richard van Oevelen  r.vanoevelen@ploum.nl.

Deel dit artikel

Blijf op de hoogte

Klik op het plusje en schrijf je in voor updates over dit onderwerp.

Expertise(s)

Met uw inschrijving blijft u op de hoogte van de laatste juridische ontwikkelingen op dit gebied. Vul hieronder uw gegevens in om per e-mail op te hoogte te blijven.

Persoonlijke gegevens

 

Bedrijfsgegevens

Meer informatie over hoe we uw persoons­gegevens gebruiken, kunt u lezen in onze privacyverklaring. U kunt uw voorkeuren altijd wijzigen via de link ‘Profiel wijzigen' of u afmelden via de link ‘Afmelden'. Deze links vindt u onderaan ieder bericht dat u van Ploum ontvangt.

* Verplicht in te vullen velden.

Geïnteresseerd in

Persoonlijke gegevens

 

Bedrijfsgegevens

Meer informatie over hoe we uw persoons­gegevens gebruiken, kunt u lezen in onze privacyverklaring. U kunt uw voorkeuren altijd wijzigen via de link ‘Profiel wijzigen' of u afmelden via de link ‘Afmelden'. Deze links vindt u onderaan ieder bericht dat u van Ploum ontvangt.

* Verplicht in te vullen velden.

Geïnteresseerd in

Account aanmaken

Haal alles uit Ploum.nl. Binnen een minuut geregeld.

Ik heb al een account

Voordelen Mijn Ploum

  • Volgen wat u interessant vindt
  • Krijg aanbevelingen op basis van uw interesses

*Verplicht in te vullen velden.

Ik heb al een account

Voordelen Mijn Ploum

Volgen wat u interessant vindt

Krijg aanbevelingen op basis van uw interesses

{phrase:advantage_3}

{phrase:advantage_4}


Waarom vragen we uw naam?

We vragen u om uw voor- en achternaam zodat wij die kunnen gebruiken als u zich bijvoorbeeld inschrijft op een Ploum Kennisevent.

Wachtwoord

Er wordt automatisch een wachtwoord voor u aangemaakt. Zodra uw account is aangemaakt ontvangt u dit wachtwoord in een welkomstmail. U kunt er direct mee inloggen. Dit wachtwoord kunt u indien gewenst ook zelf aanpassen via de wachtwoord vergeten functie.