Nieuw arbeidsrecht in aantocht: de wet Arbeidsmarkt in balans (WAB) aangenomen in de Eerste Kamer

De Eerste Kamer heeft op 28 mei 2019 de wet Arbeidsmarkt in balans (WAB) aangenomen. Wij schreven in april 2018 al over de WAB toen het wetsvoorstel zich nog in de fase van internetconsultatie bevond. Ondanks de nodige kritiek vanuit de Kamers op de timing van de WAB – vóór afronding van de evaluatie van de WWZ en het rapport van de Commissie Borstlap – is de wet ongeveer een jaar later een feit. De WAB treedt op 1 januari 2020 in werking. Met de WAB wil de wetgever de balans tussen vaste en flexibele arbeidsovereenkomsten verbeteren. Door verschillende maatregelen moet het voor werkgevers aantrekkelijker worden om werknemers in vaste dienst te nemen. Wij zetten de belangrijkste wijzigingen voor u op een rij.

• Ontslagrecht: de WAB introduceert een nieuwe redelijke grond voor ontslag: de cumulatiegrond. Hierdoor kan een combinatie van verschillende onvolledige ontslaggronden een redelijke grond voor ontslag opleveren. In de Eerste Kamer is een motie aangenomen waardoor een werkweigering in verband met een gewetenbezwaar nooit onderdeel kan zijn van de cumulatiegrond.
• Proeftijd: de in eerste instantie beoogde verruiming van de proeftijdregeling naar 3 en zelfs 5 maanden is niet ingevoerd. In de Tweede Kamer is deze bij amendement gewijzigd. De proeftijdregeling in het Burgerlijk Wetboek wijzigt tekstueel, maar niet inhoudelijk.
• Ketenbepaling: de WAB wijzigt de ketenregeling op drie punten. De meest in het oog springende verandering is dat de maximumtermijn voor tijdelijke contracten weer wordt verruimd naar drie jaar, zoals dit ook gold voor de WWZ.
• Transitievergoeding: voor de transitievergoeding treft de WAB verschillende maatregelen. Zo (i) hebben werknemers vanaf de eerste dag van het dienstverband recht op de transitievergoeding, (ii) wordt de opbouw van de transitievergoeding gelijk over de gehele duur van het dienstverband en (iii) bestaat een compensatieregeling voor kleine werkgevers die gedwongen worden tot een bedrijfsbeëindiging door ziekte of pensionering. Over de compensatieregeling voor de transitievergoeding bij langdurige arbeidsongeschiktheid en problematiek met slapende dienstverbanden schreven wij al eerder.
• WW-premie: de WAB introduceert een differentiatie tussen de WW-premie voor vaste en tijdelijke arbeidsovereenkomsten. De premies voor vaste dienstverbanden zijn lager.
• Oproepkrachten: de WAB verbetert de rechtspositie van oproepkrachten. Na een jaar zijn werkgevers verplicht een vaste arbeidsomvang aan te bieden aan de oproepkracht, gebaseerd op het gemiddeld aantal gewerkte uren in dat jaar. Ook moeten werkgevers de oproepkracht uiterlijk vier dagen van tevoren oproepen. Als de oproep binnen die vier dagen toch niet doorgaat, dan behoudt de oproepkracht het recht op loon.
• Payrolling: ook op het gebied van payrolling brengt de WAB de nodige wijzigingen met zich. Zo (i) krijgt payrolling een definitie in het Burgerlijk Wetboek, (ii) wordt het lichtere arbeidsrechtelijke regime dat op de uitzendovereenkomst van toepassing is voor payrolling buiten toepassing verklaard, (iii) ontvangen payrollwerknemers gelijke beloning als reguliere werknemers en (iv) hebben payrollwerknemers recht op een adequate pensioenregeling.
• Zelfstandigen: geen onderdeel van de WAB, maar wel in de Eerste Kamer aan bod gekomen is de problematiek die speelt rondom (schijn)zelfstandigen. De Eerste Kamer heeft een motie aangenomen, waarin de regering wordt verzocht om voor de zomer van 2019 te komen met de uitwerking van voorstellen voor een nieuw zzp-beleid. Wij houden u daarover uiteraard op de hoogte.

Kortom, de nodige wijzigingen zijn in aantocht. Het is dus van belang om uw organisatie alvast voor te bereiden op dit nieuwe recht dat vanaf 1 januari 2020 gaat gelden. Wij staan u uiteraard graag bij met advies. Meer weten? Neem dan contact op met onze sectie Arbeidsrecht. In oktober 2019 zal de sectie Arbeidsrecht een seminar organiseren over de WAB waarin we u updaten over de gevolgen van de WAB voor uw organisatie. Abonnees van onze nieuwsbrief kunnen een uitnodiging hiervoor tegemoet zien. Nog geen abonnee? Meld u dan hier aan voor onze nieuwsbrief.