COVID-19 en de FIDIC Yellow Book 2017: waar moet u op letten?

Gevolgen van de maatregelen

De Nederlandse overheid heeft de afgelopen week verschillende maatregelen genomen om (snelle) verspreiding van het coronavirus (COVID-19) – inmiddels spreken wij van een pandemie – zoveel als mogelijk tegen te gaan. Deze maatregelen hebben invloed op huidige bouwprojecten: denk aan de maatregel dat mensen met (milde) verkoudheidsklachten thuis moeten blijven en mensen idealiter 1,5 meter afstand van elkaar moeten houden. Leveranciers die zonder personeel komen te zitten kunnen in beperkte mate bouwstoffen en materieel leveren. In deze blog bespreken wij enkele gevolgen van deze maatregelen voor FIDIC Yellow Book aannemingsovereenkomsten. Wij bespreken de mogelijkheden tot bouwtijdverlenging, het aanpassen van de aanneemsom en beëindiging van de overeenkomst.

Bouwtijdverlenging door onvoorziene tekorten

Art. 8 van de FIDIC Yellow Book geeft regels over de aanvang, vertraging en opschorting van de werkzaamheden (‘Commencement, Delays and Suspension’ ). Een aannemer heeft op grond van art. 8.5 sub d FIDIC Yellow Book recht op bouwtijdverlenging indien er vertraging optreedt die wordt veroorzaakt door onvoorziene tekorten in de beschikbaarheid van personeel (‘Personnel’) of bijv. bouwstoffen en materieel (‘Goods’). Deze tekorten dienen te zijn veroorzaakt door een epidemie of door overheidsmaatregelen. De bouwtijdverlenging waar een aannemer recht op heeft zal gelijk zijn aan de vertraging die is ontstaan. Artikel 8.5 sub d FIDIC Yellow Book sluit goed aan bij de huidige Nederlandse situatie. Zowel door de pandemie zelf als door de opgelegde overheidsmaatregelen kunnen tekorten ontstaan aan beschikbaar personeel of aan bijv. of bouwstoffen en materieel. Denk hierbij aan personeel dat besmet is met het coronavirus, personeel dat thuis blijft in verband met milde verkoudheidsklachten of bouwstoffen die niet meer (tijdig) kunnen worden geleverd. Een aannemer die zich hiermee geconfronteerd ziet zal recht kunnen hebben op bouwtijdverlenging.

Het aanpassen van de aanneemsom

Art. 13 FIDIC Yellow Book bevat regels voor meer- en minderwerk en aanpassingen van de aanneemsom (‘Variations and Adjustments’ ). Artikel 13.6 sub a FIDIC Yellow Book bepaalt dat de aanneemsom wordt aangepast indien de kosten worden verhoogd respectievelijk verlaagd vanwege veranderingen in de wettelijke regelingen in een land (‘the Laws of the Country’ ). Onder ‘Laws’ wordt in FIDIC Yellow onder meer verstaan alle nationale wetten, statuten en verdragen, maar ook regels of bevelen (art. 1.1.49 FIDIC Yellow Book). Het begrip wordt dus ruim gedefinieerd. De maatregelen die de Nederlands overheid heeft genomen zijn o.a. gebaseerd op de Wet publieke gezondheid. Deze maatregelen kunnen om die reden – gelet op het brede begrip “Laws” in de FIDIC Yellow Book – mogelijk onder art. 13.6 FIDIC Yellow Book worden geschaard. Dit kan aanpassing van de aanneemsom tot gevolg hebben teneinde rekening te houden met een toename of vermindering van kosten aan de zijde van de aannemer (met uitzondering van het winstcomponent). Het is voor een aannemer ook mogelijk een recht op bouwtijdverlenging aan deze bepaling te ontlenen.

Buitengewone omstandigheden: bouwtijdverlenging of beëindiging van de overeenkomst

Art. 18 FIDIC Yellow Book omvat regels over buitengewone omstandigheden (‘Exceptional Events’ ). Onder een buitengewone omstandigheid wordt volgens art. 18.1 FIDIC Yellow Book verstaan een omstandigheid die (a) buiten de macht van een partij ligt, (b) een partij redelijkerwijs voor het sluiten van de overeenkomst niet had kunnen voorzien, (c) een partij niet had kunnen vermijden of ondervangen, en die (d) niet substantieel toe te rekenen is aan de andere partij. In dezelfde bepaling wordt een aantal voorbeelden van buitengewone omstandigheden opgesomd, zoals oorlog, terrorisme en revolutie. Dit betreft een niet-limitatieve opsomming van omstandigheden. Een pandemie zoals COVID-19 kan als een dergelijke buitengewone omstandigheid worden gekwalificeerd. Het is immers een omstandigheid die buiten de macht van partijen ligt, geen van de partijen had de pandemie kunnen voorkomen of ondervangen en het is niet aan één van de twee partijen toe te rekenen. Of de gevolgen van het coronavirus voor het sluiten van een overeenkomst voorzien hadden kunnen worden, is afhankelijk van de situatie. Hierbij is bijvoorbeeld het tijdstip waarop de overeenkomst is gesloten van belang. Art. 18.3 FIDIC Yellow Book bepaalt wel dat beide partijen te allen tijde zich – zoveel als redelijkerwijs mogelijk – moeten inspannen om de vertraging die wordt veroorzaakt door een buitengewone omstandigheid zo veel als mogelijk te beperken. Een buitengewone omstandigheid, zoals COVID-19, kan een aannemer in beginsel recht geven op bouwtijdverlenging. Indien de uitvoering van vrijwel al het werk langer dan een aaneengesloten periode van 84 dagen wordt belemmerd door een buitengewone omstandigheid (of voor meerdere periodes van in totaal meer dan 140 dagen), heeft de opdrachtgever of de aannemer de bevoegdheid om de overeenkomst te beëindigen, aldus art. 18.5 FIDIC Yellow Book.

Conclusie

Met deze blog hebben wij u willen informeren over enkele mogelijkheden die de FIDIC Yellow Book 2017 biedt voor de huidige situatie waarin de bouwsector zich bevindt. De maatregelen die de Nederlandse overheid met betrekking tot COVID-19 heeft genomen kunnen van invloed zijn op aannemingsovereenkomsten. De mogelijkheden die in dit artikel zijn genoemd zijn overigens niet-limitatief en u dient rekening te houden met het feit dat de FIDIC bepalingen voorschriften bevatten die in acht moeten worden genomen bij een beroep op bouwtijdverlenging, aanpassing van de aanneemsom en buitengewone omstandigheden. Wilt u meer weten over FIDIC voorwaarden of over de juridische gevolgen van het coronavirus voor aannemingsovereenkomsten? Neem dan contact op met onze partner Bouwrecht Jacob Henriquez. Voor vragen over (de gevolgen van) het coronavirus kunt u tevens contract opnemen met ons Corona (COVID-19) Helpdesk.